Ιερά Μονή Αγίων Τεσσαράκοντα Μαρτύρων στα Χρύσαφα Σπάρτης

Τιμάει η εκκλησία μας σήμερα την μνήμη των Αγίων τεσσαράκοντα μαρτύρων και εμείς, μένουμε στο πανέμορφο μοναστήρι που βρίσκεται στα Χρύσαφα(λίγο πριν την είσοδο της Σπάρτης-στο δρόμο για Γεράκι).

Ιερά Μονή Αγίων Τεσσαράκοντα Μαρτύρων Στο δρόμο για τη Χρύσαφα και οκτώ χιλιόμετρα έξω από τη Σπάρτη, σε υψόμετρο 400 μέτρα βορειοανατολικά βρίσκεται το μοναστήρι. Θεμελιώθηκε τον 13ο αιώνα στο βουνό Σταματήρα (χαράδρα του Σωφρόνη) και σήμερα σώζεται ένα μικρό εκκλησάκι σε σπηλιά αγιογραφημένο από τον ζωγράφο Κωνσταντίνο Μανάση. Αργότερα και εξαιτίας των δύσκολων καιρικών συνθηκών και των εχθρικών επιδρομών οι μοναχοί μετέφεραν σε νέα θέση και έκτισαν τη Μονή το1615.Αναπτύχθηκε  μοναστηριακό  συγκρότημα  με την πλήρη συμπαράσταση  των κατοίκων των γύρω  περιοχών που πρόσφεραν σημαντική  βοήθεια  για την ανέγερση  των νέων  κτισμάτων. Στο παρεκκλήσι  της Ζωοδόχου πηγής  στα δύσκολα χρόνια  λειτούργησε <<κρυφό σχολείο >>. Το  1770  η μονή πυρπολήθηκε και ανακόπηκε η ανοδική της πορεία . Πριν  από την επανάσταση  του 1821  το μοναστήρι  έσφυζε  από τη ζωή  και η περιουσία  του ήταν  μεγάλη, ώστε  να απασχολεί  πολυάριθμο  εργατικό  δυναμικό για  καλλιέργειες  της μονής. Τα χρήματα  που  υπήρχαν από τις δραστηριότητες αυτές πολλές  φορές χρησιμοποιήθηκαν  ως λύτρα  εξαγοράς  αιχμαλώτων  με αποτέλεσμα  μετά τη  λήξη της επανάστασης  το μοναστήρι  να πέσει  σε οικονομικό μαρασμό .  Ο Γενάρχης Θεόδωρος Κολοκοτρώνης  με επιστολή  του προς  τον Ηγούμενο  της μονή  ευχαριστεί  τους Γέροντες  για τη συμπαράσταση  τους στον αγώνα για την  απελευθέρωση  από τους  Τούρκους. Στο καθολικό  οι τοιχογραφίες  που  σώζονται  μέχρι  σήμερα   μετά από την πυρπόληση  του μοναστηρίου   το 1770  επιζωγραφίστηκαν  από τον  Κρητικό  ιεροδιάκονο   αγιογράφο  Γεώργιο  Καλλιτεράκη μετά από ανάθεση  του Ηγούμενου Παισιού  Ζαχαρακόπουλου . Η λαική τέχνη  έδωσε  το τέμπλο  του ναού  στις αρχές του 19 ου αιώνα. Το 1980 εκλάπη  από το μοναστήρι η εικόνα  των Αγίων Τεσσαράκοντα που χρονολογείτο από τον 13 αιώνα. Στη μονή βρισκόται σήμερα κειμήλια και έγγραφα  και μεταξύ αυτών  περιλαμβανεται σε αντίγραφο   αχτιναμές, που περιγράφει  τα προνόμια της μονής  λόγος  για τον  οποίο  τα γύρω μοναστήρια ζητούσαν την ενσωμάτωση  τους στη μονή των Αγίων  Τεσσαράκοντα  Μαρτύρων. Επίσης υπάρχουν 82 χειρόγραφα αποκείμενα  στο ιστορικό  αρχείο Σπάρτης  και διάφορα λειτουργικά βιβλία  παλαιάς εκδόσεως. Το Καθολικό  είναι ναός σταυροειδής  με τρούλο όπως  και τα Αγιορίτικα και τιμάται  στη μνήμη  των εν τη λίμνη  της  Σεβάστειας Αγίων Τεσσαράκοντα Μαρτύρων. Υπάρχουν  τίμια λείψανα των Αγίων Τεσσαράκοντα Μαρτύρων των υπό του Ηρώδου  αναιρεθέντων νηπίων, Μαγδαλινής  και Αρτεμίου. Οι αδελφοί  της μονής  ασχολούνται  με τις αγροτικές  καλλιέργειες  και την αγιογραφία. Στο μοναστήρι υπάρχει ξενώνας  για την εξυπηρέτηση των επισκεπτών. Πρόσφατα  και υπό την επίβλεψη της Εφορίας  Βυζαντινών Αχαιοτήτων  και με την  πλήρη  υποστήριξη  του Οργανισμού  Απασχόλησης  Εργατικού Δυναμικού έγινε συντήρηση και   αναπαλαίωση τμημάτων της μονής . Στη μονή φιλοξενούνται οι μαθητικές κατασκηνώσεις  της Ιεράς Μητροπόλεως  Μονεμβασίας  και Σπάρτης. Αξίζει κανείς να παρεβρεθεί  σε λειτουργία της ιεράς Μονής που αποτελείται  σήμερα από μοναχούς  νέους  ανθρώπους  με πνευματικότητα  και αγάπη για το μοναχισμό. Ημέρες πανηγύρεως των Αγίων Τεσσαράκοντα  Μαρτύρων  είναι οι 9 Μαρτίου της Ζωοδόχου Πηγής (Παρασκευή Διακαινισμού ) και η 9 Νοεμβρίου, του Αγίου Νεκταρίου.