«Πάρε, είναι Prada, θα σ’ την αφήσω 15 ευρώ»

Θα τα βρεις μέσα σε βαλίτσες, πάνω σε πρόχειρους πάγκους από χαρτόνια ή σε απλωμένα σεντόνια. Φτηνά προϊόντα, καμουφλαρισμένα με κάλπικα σύμβολα επώνυμων εταιρειών. Μικρή πραμάτεια. Οση χωράει ένα δισάκι, για να χαθεί γρήγορα στη θέα των ελεγκτών


ΡΕΠΟΡΤΑΖ ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ
ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΗΚΕ: Σάββατο 28 Ιανουαρίου 2012

Στις παρυφές του πανηγυριού, εκεί όπου δεν φτάνει η μυρωδιά από το τηγανισμένο λάδι και ο βόμβος από τις γεννήτριες, τα παζάρια έχουν αρχίσει. Δυο γυναίκες περιεργάζονται τσάντες Prada και Louis Vuitton. «Δεκαοχτώ ευρώ», τους λέει ο πωλητής. «Είναι πολλά», του απαντούν. «Δεκαπέντε», αντιπροτείνει. Τελικά φεύγουν έχοντας πληρώσει δέκα ευρώ. Καθώς απομακρύνονται από τον πάγκο της κάλπικης πολυτέλειας, στο διάβα τους ξετυλίγονται σεντόνια με πορτοφόλια και γυαλιά ηλίου, φτηνά και αμφίβολης αυθεντικότητας. Δεν θα μείνουν για πολύ εκεί. Στον πρώτο έλεγχο χώνονται σε ένα δισάκι και χάνονται για λίγο στα γύρω στενά, για να επιστρέψουν μερικά λεπτά αργότερα.
Ο πωλητής με τις τσάντες δεν παίζει το παιχνίδι της γάτας με το ποντίκι με τους δημοτικούς αστυνομικούς. Τον λένε Τσικγουέμ Οκπόμ και κατάγεται από τη Νιγηρία. Ο πάγκος του στο πανηγύρι του Αγίου Αντωνίου στο Περιστέρι είναι ασφυκτικά γεμάτος με εμπόρευμα που αγόρασε, όπως λέει, από αποθήκες Κινέζων στην Αγησιλάου. Κάνει τη δουλειά αρκετά χρόνια και για να πιστοποιήσει τα λεγόμενά του δείχνει την άδεια μικροπωλητή με τη φωτογραφία του. Εχει όμως λήξει από το 2009. Λέει ότι έχει ταμειακή μηχανή, η οποία όμως δεν βρίσκεται πουθενά στον πάγκο. Και όσοι τελικά ψωνίζουν κάτι από την πραμάτεια του φεύγουν χωρίς απόδειξη.
Πέρα από την Πατησίων, την Ερμού και την Ακαδημίας, όπου έχουν στηθεί παράνομα υπαίθριες αγορές, το παρεμπόριο τρυπώνει συχνά και στα παζάρια πλάι στους νόμιμους πάγκους των μικροπωλητών. Εκεί, μέσα σε βαλίτσες που ισορροπούν σε τρίποδα, πάνω σε χαρτόνια και σεντόνια ή χωμένα σε φθαρμένες κούτες, θα βρεις τα πάντα. Από βαμβακερές κάλτσες abibas, μέχρι παιχνιδομηχανές Polystation, αλλά και τα δημοφιλή ηλεκτρονικά τσιγάρα προς 15 ευρώ (τιμή τουλάχιστον τέσσερις φορές πιο χαμηλή από ό,τι στο στεγασμένο εμπόριο).


ΑΥΤΟΔΙΚΙΑ ΣΤΑ ΠΑΖΑΡΙΑ. Κάθε Κυριακή, στον Πειραιά, οι δρόμοι γύρω από την Πλατεία Ιπποδαμείας γέμιζαν με φτηνά προϊόντα άγνωστης προέλευσης και ποιότητας. «Μέχρι και ληγμένα τρόφιμα είχαμε βρει εκεί, που τα είχαν πάρει από τις χωματερές», τονίζει ο Γιώργος Ζησιμάτος, πρόεδρος του Εμπορικού Συλλόγου Πειραιά. «Ηταν το βασίλειο του παρεμπορίου. Το έβλεπες σε κάθε γωνιά. Ενα ατελείωτο παζάρι με εκατοντάδες πωλητές χωρίς νόμιμη άδεια», προσθέτει ο δήμαρχος Βασίλης Μιχαλολιάκος. Σήμερα η δημοτική αστυνομία έχει καθαρίσει την περιοχή. Ο χώρος του παζαριού έχει περιοριστεί και οι 248 άδειες δίνονται με δημόσια κλήρωση. Εκεί όμως που δεν μπόρεσαν να επιβάλουν την τάξη οι επίσημες Αρχές, ιδιώτες πήραν τον νόμο στα χέρια τους.
Εδώ και έξι μήνες, όπως παραδέχεται ο Δημήτρης Ψύκος, γενικός γραμματέας του Συνδικάτου Μικροπωλητών, οι πλανόδιοι έμποροι έχουν συστήσει ομάδα περιφρούρησης. Αφήνουν στα παζάρια τις συζύγους τους στους πάγκους και πηγαίνουν στα ΚΤΕΛ, όπου περιμένουν να φτάσουν με τα δισάκια τους οι παράνομοι μικροπωλητές. «Δεν τους αφήνουμε να κατέβουν από τα λεωφορεία ή να πλησιάσουν το παζάρι. Τους σταματάμε εκεί και λέμε στους οδηγούς να τους γυρίσουν στην Αθήνα. Αν τους αφήσουμε και απλώσουν το σεντόνι δίπλα μας, σβήσαμε», λέει.


ΑΔΕΙΕΣ ΜΕ ΚΑΠΕΛΟ. Οι πλανόδιοι έμποροι των παζαριών δεν έχουν να αντιμετωπίσουν μόνο τους παράνομους μικροπωλητές. Συχνά μπλέκουν στο πολύπλοκο σύστημα απόκτησης αδειών, χάνουν θέσεις που έχουν εξασφαλίσει ή πληρώνουν καπέλο στο νόμιμο αντίτιμο για να χωρέσουν σε τρία μέτρα τα προϊόντα τους. Στέλεχος του υπουργείου Ανάπτυξης αναφέρει ότι σωματεία αγοράζουν μαζικά από τους δήμους τις άδειες και τις μεταπωλούν σε εμπόρους συνήθως κατά 30 ή 40 ευρώ ακριβότερα. Ο Δημήτρης, μικροπωλητής εδώ και 22 χρόνια, επιβεβαιώνει αυτή τη διαδικασία. «Μου έχουν ζητήσει μέχρι και 1.200 ευρώ για μια θέση στη Λιβαδειά, ενώ κανονικά κόστιζε 300 ευρώ», λέει και ζητά να μη δημοσιευτεί το επώνυμό του. Ανησυχεί μήπως δεν βρει θέση στο επόμενο πανηγύρι. Στις αρχές του '90 οι πάγκοι με τα εσώρουχα ή τα CD που έστηνε έκαναν τζίρο μέχρι και ένα εκατομμύριο δραχμές την ημέρα. «Σήμερα βγάζουν μόνο οι λουκουμάδες, αλλά κάποια σωματεία συνεχίζουν να πωλούν ακριβότερα τις άδειες», λέει.
Οπως τονίζει και η Ντίνα, έμπορος σε παζάρια εδώ και έναν χρόνο, οι μικροπωλητές καταθέτουν στα σωματεία τα απαιτούμενα δικαιολογητικά και μια εξουσιοδότηση για να παραλάβουν εκ μέρους τους τις άδειες από τους δήμους. Στη συνέχεια, όπως λέει, αυτές οι άδειες φωτοτυπούνται και πωλούνται σε τρίτους. Θυμάται την περίπτωση μιας συναδέλφου της. Είχε κληρωθεί σε πέντε παζάρια, τηλεφώνησε στο σωματείο για να παραλάβει τις άδειες, αλλά της είπαν ότι δεν υπάρχει θέση γι' αυτήν πουθενά. «Ελπίζουμε σε ένα διήμερο να φτάσουμε τα 500 ευρώ τζίρο», λέει η Ντίνα πίσω από έναν πάγκο με απλωμένες ποδιές και πετσέτες στο Περιστέρι. Η θέση της δεν βρίσκεται στην καρδιά του πανηγυριού. Τα καλύτερα πόστα, περιμετρικά της εκκλησίας, πηγαίνουν συνήθως στους πιο παλιούς πραματευτές. Για να έχουν άμεση πρόσβαση στους πιστούς μόλις εκείνοι βγουν από τον ναό. «Δεν γίνεται να πληρώνουμε παραπάνω στα σωματεία για μια άδεια», λέει η Ντίνα. «Εχουμε πολλά έξοδα. Τη γεννήτρια, τα μεροκάματα που θα δώσουμε σε κάποιον υπάλληλο, το εμπόρευμα. Δεν μπορείς να σκοτώνεσαι για να πάρεις μια θέση και μετά να σου τη δίνουν τα σωματεία σαν να σου κάνουν χάρη».
ΤΑ ΝΕΑ