Ο τελευταίος... των σαγματοποιών στα Βασιλικά Θεσσαλονίκης

της Αθανασίας Μπίδιου
abidiou@voria.gr

Ο 42χρονος Σταύρος Λυσσαβούδης διατηρεί στα Βασιλικά της Θεσσαλονίκης το τελευταίο παραδοσιακό σαγματοποιείο που έχει μείνει στην Ελλάδα. Κατασκευάζει είδη ιππασίας, σαμάρια, σέλες, χαλινάρια, καπίστρια, λαιμαριές, πισινέλες, τα γκέμια,με τις πολύχρωμες χάντρες και τα πολλά κουδουνάκια, τις χοντρές ραφές και τα γυαλιστερά κουμπιά από μπρούτζο, αληθινά έργα τέχνης. Επιδιορθώνει επίσης τα σαμάρια αλλά και όλα τα εξαρτήματα που χρησιμοποιούνται για τα ζώα. Έχει στολίσει τις άμαξες στην Παραλία της Θεσσαλονίκης, ντύνει τα γαϊδουράκια στο Άγιο Όρος και έχει γίνει για αυτόν ειδικό αφιέρωμα στο λεύκωμα που εξέδωσε το Υπουργείο Πολιτισμού της Ολλανδίας με τίτλο «Επαγγέλματα που άντεξαν στο χρόνο».
Ο κ.Λυσσαβούδης δεν είναι σαμαράς αλλά σαγματοποιός, κατασκευάζει οτιδήποτε έχει σχέση με το σάγμα. Άλλοτε οι σαγματοποιοί γέμιζαν με τα εργαστήρια τους την ελληνική ύπαιθρο και τις πόλεις. «Τα σαγματοποιεία ήταν τα συνεργεία αυτοκινήτων της εποχής. Σήμερα σβήνουν κάτω από το βάρος της τεχνολογικής προόδου. Οι σαγματοποιοί αποτελούν πλέον κλάδο υπό εξαφάνιση στη χώρα μας. Είναι μια δουλειά που θέλει κατά κύριο λόγο μεράκι, φαντασία για αυτό και πολλοί σταμάτησαν. Για να γίνει ένα σαμάρι χρειάζεται τέσσερις ημέρες», τονίζει στη Voria.gr ο κ.Λυσσαβούδης.
Συνεχίζει το επάγγελμα που ξεκίνησε ο πατέρας του, Απόστολος Λυσσαβούδης το 1952, την οποία ήδη μεταδίδει στον 13χρονο γιο του. «Ο γιος μου θέλει να συνεχίσει την τέχνη, τον βλέπω αλλά και η κόρη μου, που είναι στα 16 θέλει να μπει στην επιχείρηση», αναφέρει ο κ.Λυσσαβούδης ο οποίος πιστεύει ότι υπάρχει μέλλον για την τέχνη του καθώς η Ελλάδα είναι ορεινή χώρα και πάντα θα χρειάζονται ζώα να διακινούν προϊόντα. Εξάλλου, η οικονομική κρίση είχε μια απρόσμενη θετική επίδραση στο εργαστήριο του Σταύρου Λυσσαβούδη. «Ζήτηση υπάρχει ειδικά σήμερα που ο κόσμος γυρίζει στα χωριά του και χρησιμοποιεί και πάλι τα ζώα για να κουβαλούν τα ξύλα», εξηγεί και προσθέτει ότι τον ενδιαφέρουν και οι εξαγωγές αν και το σαμάρι χρησιμοποιείται ως εξάρτημα των ζώων στην Ευρώπη μόνο στα Βαλκάνια.
Το παραδοσιακό σαγματοποιείο Ιπποσκευές στα Βασιλικά Θεσσαλονίκης, όπου συνυπάρχουν και οι τρεις γενιές Λυσσαβούδη, είναι ένα μικρό λαογραφικό μουσείο γεμάτο με σαμάρια, χάμουρα, λαιμαριές, καπίστρια, σέλες όλων των τύπων, χαλινά, πισινέλες, γκέμια και ένα σωρό εξαρτήματα. Όπως λέει ο κ.Λυσσαβούδη, το εργαστήριο επισκέπτονται σχολεία από τη Θεσσαλονίκη αλλά και κόσμος από όλη την Ελλάδα που θέλει να δει από κοντά τον τελευταίο των σαγματοποιών στη χώρα μας.