Ανοίγει τις πύλες της η 10η Διεθνής Έκθεση βιβλίου

Τιμώμενη χώρα η Μεγάλη Βρετανία.
Εγκαινιάζεται απόψε από τον αναπληρωτή υπουργό Παιδείας & Θρησκευμάτων, Αθλητισμού & Πολιτισμού Κώστα Τζαβάρα, στο περίπτερο 15 της HELEXPO, η 10η Διεθνής Έκθεση βιβλίου, η οποία θα διαρκέσει ως την Κυριακή 19 Μαΐου.

Στην επετειακή διοργάνωση περιλαμβάνονται 220 εκδηλώσεις και παρουσιάσεις νέων εκδόσεων. Θα υπάρχει επίσης ειδικό περίπτερο - αφιέρωμα για τα 150 χρόνια από τη γέννηση του Κωνσταντίνου Καβάφη, για την επέτειο 1.700 ετών από την υπογραφή του διατάγματος των Μεδιολάνων κλπ.

Τιμώμενη χώρα στη φετινή διοργάνωση είναι η Μεγάλη Βρετανία - μια χώρα που ηγείται στην ευρωπαϊκή, αλλά και παγκόσμια - βιβλιοπαραγωγή, λόγω της κυριαρχίας της γλώσσας της.

Η φετινή διοργάνωση είναι μάλλον αμήχανη, καθώς τα προβλήματα είναι εμφανή μετά την τυπική κατάργηση του ΕΚΕΒΙ - του βασικού εθνικού φορέα βιβλίου - και την ενσωμάτωσή του στο υπουργείο, όπως και οι επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης στην ελληνική βιβλιοπαραγωγή.

Είναι χαρακτηριστικό - σύμφωνα με έρευνα του ΕΚΕΒΙ που πραγματοποιήθηκε προ διετίας και αναρτήθηκε πρόσφατα στην ιστοσελίδα του Εθνικού Κέντρου Βιβλίου - πως, στην Ελλάδα, όπου από τους 4.373 τίτλους του οικονομικά εύρωστου έτους 2006, η παραγωγή σε μεταφράσεις ξενόγλωσσων βιβλίων κατακρημνίστηκε το 2011 στους 2.672, τα αγγλικά κυριαρχούν με ποσοστό 52,9%.

Χαρακτηριστικό της κυριαρχίας της αγγλικής είναι το γεγονός ότι, το ποσοστό των υπόλοιπων τεσσάρων βασικών γλωσσών - γαλλικά, γερμανικά, ισπανικά και ιταλικά - διαμορφώνεται μόλις στο 27,2% (με 13,9%, 5,2%, 4,3%, και 3,8% αντίστοιχα).

Από τη Βρετανία και τις ΗΠΑ - δύο χώρες με επίσημη γλώσσα την αγγλική - προέρχεται και η πλειονότητα των μεταφρασμένων μυθιστορημάτων, με τη Γαλλία και τη γαλλική γλώσσα να ακολουθούν στην τρίτη θέση.

Όπως επισημαίνεται στην έρευνα του ΕΚΕΒΙ, υπάρχει ξεκάθαρα μια ισχυρή ζήτηση για ξένα μυθιστορήματα παρά τη γενική πτώση στον αριθμό των τίτλων μετά το 2009 και, μάλιστα, σε επίπεδα που παραμένουν συγκρίσιμα με αυτό του ελληνικού μυθιστορήματος.

Η ίδια έρευνα καταδεικνύει ότι περίπου το 49% του υλικού που επιλέγουν οι εκδοτικοί οίκοι προς μετάφραση είναι στα αγγλικά και προέρχονται - κυρίως - από τη Μεγάλη Βρετανία, το Ισραήλ και τις ΗΠΑ, τόσο λόγω της μεγάλης εξάπλωσης των αγγλικών εκδόσεων ανά τον κόσμο όσο και της ευρείας διδασκαλίας των αγγλικών στην Ελλάδα. Σημαντικό κομμάτι των βιβλίων αυτών είναι εκπαιδευτικού χαρακτήρα.

Το αντίστοιχο "τοπίο" στην Ελλάδα διαμορφώνεται ως εξής:

Το 2006 τυπώνονταν 10.296 (το πρώτο οκτάμηνο του χρόνου και μη συμπεριλαμβανομένων των e-books) τίτλοι βιβλίων, το 2011 της διαμορφωμένης κρίσης, ο αριθμός των τίτλων έπεσε στους 8.333.

Το 1990 υπήρχαν στη χώρα 374 εκδοτικοί οίκοι και ο αριθμός εκτοξεύτηκε τριπλασιαζόμενος στους 927 (συμπεριλαμβανομένων πολλών εκδόσεων που ανέλαβαν οι εκδότες εφημερίδων με ειδικές τιμές ως προσφορές των ειδησεογραφικών εντύπων τους).

- Το 18% των εκδοτών παράγουν το 77% του συνολικού αριθμού των τίτλων.

- Η βιβλιοπαραγωγή είναι απολύτως συγκεντρωτική στην πρωτεύουσα, καθώς το 82% των εκδοτικών οίκων βρίσκονται στην Αθήνα, το 11% στη Θεσσαλονίκη και μόλις το 7% στην υπόλοιπη Ελλάδα.

Η έκρηξη στην ελληνική αγορά του βιβλίου ήρθε μόλις το 2006, όταν σημειώθηκε αύξηση 10.000 νέων τίτλων σε μία χρονιά, αλλά μετά το 2008 διαφάνηκαν ήδη οι επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης, με κατακόρυφη μείωση των εκδιδόμενων τίτλων αλλά και του αριθμού των εκδοτικών οίκων. Είναι χαρακτηριστικό (όπως αναφέρεται στην αποκλειστικά ξενόγλωσση έρευνα - απευθύνεται στους ξένους επισκέπτες της 10ης Διεθνούς Έκθεσης Βιβλίου Θεσσαλονίκης) πως στην Ελλάδα, με πληθυσμό 11 εκατομμυρίων κατοίκων, υπήρχαν το 1990, 374 εκδοτικοί οίκοι και το 2011 είχαν φτάσει τους 927.

Στη 10η Διεθνή Έκθεση βιβλίου, που εγκαινιάζει απόψε ο αναπληρωτής υπουργός Κώστας Τζαβάρας, θα συζητηθούν ανάλογα θέματα που αφορούν τη βιβλιοπαραγωγή, τις μεταφράσεις, την κίνηση του βιβλίου στην Ελλάδα, τη λειτουργία των δημόσιων βιβιλιοθηκων κ.λπ.

Η τελετή των εγκαινίων θα πραγματοποιηθεί στις 19.30, στην κεντρική πλατεία της έκθεσης. Θα προηγηθεί συναυλία από την Κρατική Ορχήστρα Θεσσαλονίκης, με τη συμμετοχή 30 μουσικών που θα ερμηνεύσουν γνωστές συνθέσεις Άγγλων συνθετών, προς τιμήν της Μ. Βρετανίας

Τιμώμενοι Έλληνες ορίστηκαν οι Θεσσαλονικείς δημιουργοί: Δημήτρης Ν. Μαρωνίτης (στη σχετική εκδήλωση το μεσημέρι της Κυριακής 19 Μαΐου θα μιλήσουν ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης, ο πρύτανης του ΑΠΘ, καθηγητές του ΑΠΘ, ο εκδότης Σταύρος Πετσόπουλος κ.ά.) ο θεατρικός συγγραφέας Άκης Δήμου και ο τραγουδοποιός Διονύσης Σαββόπουλος (οι δύο τιμητικές εκδηλώσεις έχουν ορισθεί, σύμφωνα με το πρόγραμμα, για την ίδια ώρα - στις 19.00 της Κυριακής σε διαφορετικά σταντ του περιπτέρου 13).

Η 10η Διεθνής Έκθεση Βιβλίου της Θεσσαλονίκης χρηματοδοτείται μέσω του ΕΣΠΑ (1.865.200 ευρώ για την τριετία 2011-1014), ενώ ειδικά για τη φετινή διοργάνωση το ποσό ανέρχεται στις 442.000 ευρώ