Στην Αθήνα η μεγάλη των φιλοσόφων γιορτή

Στην Αθήνα η μεγάλη των φιλοσόφων γιορτή
Πρώτη φορά γίνεται στην Ελλάδα. Υπερβάλλοντας λίγο, είναι η παρθενική του εμφάνιση στη χώρα που του έδωσε λόγο ύπαρξης. Το 23ο Παγκόσμιο Συνέδριο Φιλοσοφίας φέρνει στην Αθήνα χιλιάδες διανοητές και άλλες τόσες ιδέες.

Η διάσημη «Σχολή των Αθηνών», του Ραφαήλ με τον Πλάτωνα και τον Αριστοτέλη στο κέντρο. Τηρουμένων των αναλογιών, αν όλα πάνε καλά (φιλοσοφικά μιλώντας) στο 23ο Παγκόσμιο Συνέδριο Φιλοσοφίας, το αποτέλεσμα θα μπορούσε να απεικονιστεί κάπως παρομοίως

Περίπου 3.000 σύγχρονοι φιλόσοφοι από 105 χώρες, οι οποίοι μέσα από 75 θεματικές ενότητες θα επιχειρήσουν να απαντήσουν σε σύγχρονα ερωτήματα - ή έστω να τα θέσουν - για την πολιτική, την κοινωνία, την τεχνολογία, τον άνθρωπο, με ταυτόχρονη μετάφραση σε επτά γλώσσες! Αυτό είναι το 23ο Παγκόσμιο Συνέδριο Φιλοσοφίας, το οποίο από το ντεμπούτο του το 1900 διεξάγεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα. Συγκεκριμένα, διοργανώνεται μεταξύ 4 και 10 Αυγούστου από τη Διεθνή Ομοσπονδία Φιλοσοφικών Εταιρειών (FISP) και την Ελληνική Φιλοσοφική Εταιρεία, υπό την αιγίδα του ΟΗΕ, της UNESCO και της Προεδρίας της Ελληνικής Δημοκρατίας.
Οι περισσότερες εργασίες του θα διεξαχθούν στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, ενώ εκείνες με την κάπως πιο συμβολική σημασία θα πραγματοποιηθούν σε χώρους όπως η Ακαδημία Πλάτωνος, η Πνύκα ή η Αγία Φωτεινή Ιλισού, όπου διεξήχθη ο διάλογος «Φαίδρος» του Πλάτωνα. Στα ίδια μέρη, δηλαδή, όπου περπάτησαν ή συνέλαβαν τις ιδέες τους ο Σωκράτης, ο Αριστοτέλης, αλλά και οι έλληνες φοιτητές και οι καθηγητές τους αυτή τη φορά θα βρεθούν τρανταχτά ονόματα της σύγχρονης διανόησης: ο Γιούργκεν Χάμπερμας, ο Αλέξανδρος Νεχαμάς, ο Γουίλιαμ Μακμπράιτ, αλλά και οι Ντέρμοτ Μόραν, Λούκα Σκαραντίνο, Γιώργος Αναγνωστόπουλος, Εβάντρο Αγκάτσι ή Τζουλιάνα Γκονζάλες. Ο πολύς Ουμπέρτο Εκο δεν έχει ακόμη επιβεβαιώσει οριστικά την παρουσία του (είχε και ένα πρόβλημα υγείας, όπως μάθαμε). Σύμφωνα με τη διοργάνωση, όμως, θα κάνει ό,τι μπορεί διότι «θέλει οπωσδήποτε να επισκεφθεί τα άγια χώματα της φιλοσοφίας». 

Η τελετή έναρξης του του 23ου Παγκόσμιου Συνεδρίου Φιλοσοφίας θα γίνει την Κυριακή το βράδυ στο Ηρώδειο, ενώ το θέμα του είναι: «Η φιλοσοφία ως έρευνα και τρόπος ζωής». «Αυτό αποτελεί τομή», λέει ο πρόεδρος της Ελληνικής Φιλοσοφικής Εταιρείας Κωνσταντίνος Βουδούρης, γιατί «η φιλοσοφία ως τρόπος ζωής ήταν η αντίληψη των αρχαίων Ελλήνων. Από την Αναγέννηση, επικράτησε η άποψη ότι είναι μια ερευνητική εργασία για ειδικούς. {ARX}
Το Συνέδριο την επανατοποθετεί εκεί όπου της ταιριάζει. Χώρια που διεξάγεται τελικά στην Ελλάδα, ενάντια σε ένα περιβάλλον που έχει αλλάξει τη ζωής μας. Οταν πήραμε το Συνέδριο το 2008, κανείς δεν είχε αντίρρηση». Αυτό που υπονοείται, είναι ότι η υποψηφιότητα ή η επιτυχία της χώρας συνάντησαν από οικονομικές δυσκολίες, μέχρι δυσφήμηση σε ξένα μέσα. «Αναστρέψαμε όμως το κλίμα», λέει ο κ. Βουδούρης, «και ενώ περιμέναμε 800 συνέδρους, φτάσαμε στους 3.000». 
Οχι ότι το γεγονός αφορά μόνο αυτούς – κι ας έχουν δικαίωμα συμμετοχής όσοι κατέθεσαν ήδη αίτηση και την υποχρεωτική οικονομική εισφορά. «Η φιλοσοφία δεν γίνεται με έναν», εξηγεί ο κ. Βουδούρης. «Ο Σωκράτης πήγαινε στην αγορά για να βρίσκει ανθρώπους να συνδιαλέγεται. Η φιλοσοφία έχει σχέση με τη ζωή, δίνει παραδείγματα βίου, συζητεί για τα πολιτικά και τα κοινωνικά». 
Προς αυτή την κατεύθυνση και η ευχή του για την επιτυχία του Συνεδρίου: «Θέλω να υπάρχει ζωντανός, ζωηρός διάλογος, με σεβασμό όλων των απόψεων, από όλα τα μήκη και πλάτη του κόσμου», λέει ο κ. Βουδούρης. «Και με αφορμή το Συνέδριο, να αρχίσουμε να φιλοσοφούμε σοβαρά. Να μη θεωρούμε τη φιλοσοφία ένα μαθηματάκι από ειδικούς. Να τη βάλουμε βαθιά στη ζωή μας». 

Γιούργκεν Χάμπερμας
Γνωστός για την εργασία του στην έννοια της «δημόσιας σφαίρας», εκπρόσωπος της παράδοσης της κριτικής θεωρίας και του πραγματισμού, ο 84χρονος Γερμανός ξεκίνησε μεν την καριέρα του από τη Σχολή της Φρανκφούρτης, λόγω διαφωνιών όμως με τον Χορκχάιμερ και τον Αντόρνο, στη συνέχεια σαν να αποκόπηκε λιγάκι. Οι σύγχρονες δημόσιες παρεμβάσεις του δεν θα μπορούσαν να μην αφορούν και την Ευρωπαϊκή Ενωση ή τις προκλήσεις της. Στο Συνέδριο δε, ενώ διανοητές θα δίνουν διαλέξεις για το έργο του, ο ίδιος θα συμμετέχει σε ειδική συνεδρία για την παγκοσμιοποίηση και τον κοσμοπολιτισμό. 

Ουμπέρτο Εκο
Σημειολόγος, φιλόσοφος ή συγγραφέας; Ο τίτλος μάλλον μικρή σημασία έχει για τους θαυμαστές του ανθρώπου που υπέγραψε μπεστ σέλερ όπως «Το όνομα του ρόδου» και πρόσφατα «Το κοιμητήριο της Πράγας». Οπως ίσως μικρή σημασία έχει και το ακόμη άγνωστο αντικείμενο της διάλεξής του στο Συνέδριο, στο οποίο η συμμετοχή του δεν είναι ακόμη 100% επιβεβαιωμένη. Ο 81χρονος κάτοχος διαφόρων ακαδημαϊκών τίτλων έχει πει επίσης ότι «τον Αύγουστο δεν υπάρχουν ειδήσεις». Αν όμως τα καταφέρει να έρθει στην Ελλάδα τις επόμενες ημέρες, η είδηση θα είναι ο ίδιος. 

Αλέξανδρος Νεχαμάς
Γεννημένος το 1946 στην Αθήνα από γονείς εβραϊκής καταγωγής, μεγαλωμένος στην οδό Σκουφά και μαθητής του Κολλεγίου Αθηνών, με ακαδημαϊκά ενδιαφέροντα που σήμερα περιλαμβάνουν την αρχαία ελληνική φιλοσοφία, την αισθητική, το έργο του Νίτσε, του Φουκό αλλά και τη θεωρία της λογοτεχνίας, ο καθηγητής του Πρίνστον έγινε γνωστός σε ένα ευρύτερο κοινό το 1985 όταν δημοσίευσε το βιβλίο του «Νίτσε: η ζωή σαν λογοτεχνία». Αλλο σημαντικό πόνημά του, «Η τέχνη του βίου». Στην Αθήνα, στην Πνύκα συγκεκριμένα, η ομιλία του έχει τον τίτλο: «Η σωκρατική φρόνηση σήμερα». 

Τζουλιάνα Γκονζάλες
Γεννήθηκε το 1936 στο Μεξικό και σπούδασε στο Τμήμα Φιλοσοφίας και Λογοτεχνίας του εκεί Εθνικού Αυτόνομου Πανεπιστημίου, σε μια περίοδο κατά την οποία η χώρα γνώρισε σημαντική πνευματική ανάπτυξη, εν μέρει χάρη στην άφιξη εξόριστων του ισπανικού Εμφυλίου. Ενας από αυτούς, ο Εντουάρντο Νικόλ έγινε ο δάσκαλός της και κάπως έτσι στο επίκεντρο των ενδιαφερόντων της σήμερα βρίσκονται η αρχαία ελληνική φιλοσοφία, η οντολογία, η ηθική και η βιοηθική. Στην Αθήνα θα μιλήσει για το έργο του δασκάλου της πάνω στην επίδραση του Ηρακλείτου στην ανανέωση της μεταφυσικής. 
Νικόλας Ζώης