|
|
|
|
Αγίων Θεοδώρων , 23/3/2002
Στους οικισμούς Μαγγάνων, Ερασμίου, Μέλισσας, Αβάτου, διατηρείται το έθιμο όπου κατά τη γιορτή των ΑΓΙΩΝ ΘΕΟΔΩΡΩΝ οι νέοι να κλέβουν κάποια αντικείμενα (λουλούδια, ρούχα, γεωργικά εργαλεία, κλπ.) από τις αυλές των ελεύθερων κοριτσιών αργά το βράδυ και να τα αφήνουν στην πλατεία του οικισμού. Την επομένη το πρωί τα κορίτσια από τα σπίτια των οποίων «κλάπηκαν» τα αντικείμενα πάνε στην πλατεία προκειμένου να τα πάρουν πίσω.
http://www.topeiros.gr/gr/politismos.asp
|
|
Θρακιώτικος Γάμος , 8/9
Στον οικισμό Αβάτου, στις 8 Σεπτεμβρίου γίνεται αναπαράσταση ΘΡΑΚΙΩΤΙΚΟΥ ΓΑΜΟΥ. Συμμετέχουν όλοι οι κάτοικοι του οικισμού ντυμένοι με παραδοσιακές θρακιώτικες ενδυμασίες. Οι άντρες του χωριού τραγουδώντας θρακιώτικα επιτραπέζια τραγούδια ξυρίζουν πρώτα τον γαμπρό, έπειτα, σπάνε μια κουλούρα από καλαμποκίσιο αλεύρι στο κεφάλι του και την μοιράζουν στους ελεύθερους, για να την βάλουν το βράδυ στο προσκεφάλι τους και να δουν στον ύπνο τους το ταίρι τους. Έπειτα τον πηγαίνουν στο σπίτι της νύφης, αφήνουν την προίκα και ακολουθεί παραδοσιακό γλέντι στην πλατεία. |
|
|
|
Το ψωμί της γαίας
Τα τελευταία χρόνια καθιερώθηκε στα Αβδηρα και συγκεκριμένα κατά την διάρκεια των εκδηλώσεων των ΔΗΜΟΚΡΙΤΕΙΩΝ, να φτιάχνεται από τις γυναίκες του χωριού το παραδοσιακό ζυμωτό ψωμί, "το ψωμί της Γαίας". Φτιάχνεται με μεράκι και με τον πατροπαράδοτο τρόπο ζυμώνεται στην παραδοσιακή ξύλινη "Πινακωτή" και ψήνεται στους παλιούς φούρνους του χωριού. "Ενα ολάκερο μυστήριο. . . το θαύμα και η ουσία της ύπαρξης. Το μεδούλι της Παράδοσης. Του Χριστού το σεπτό Σώμα. Η ευγενής υλικότητα της ζωής. Το θεμέλιο της βρώσης, των πεινασμένων της Γης η πρωταξία. Το ψωμί. Της Ειρήνης το πρωτοπαίδι, του πολέμου η αρά, της Παράδοσης όσιο τιμαλφές μα της συγκαιρινής εποχής βιομηχανικό και άνοστο προϊόν."
Το κείμενο παρατίθεται τον Ιούλιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα του Δήμου Αβδήρων
Ιστοσελίδα Δήμου Αβδήρων
http://www.avdera.gr/frames/politismos/ethima.htm 
|
|
|
|
|
|
|
|
"Αναστενάρια"
Το χωριό Αγία Ελένη είναι πασίγνωστο για τα "Αναστενάρια" του, γιορτή που τελείται με βακχικό μεγαλείο την 21η Μαίου γιορτή των Αγ. Κων/νου και Ελένης. Τα Αναστενάρια παρουσιάζουν εξαιρετικό ενδιαφέρον τόσο από λαογραφίική όσο και από θρησκειολογική άποψη, γιατί διέδωσαν μέχρι σήμερα αυτούσια και ζωντανά λατρευτικά στοιχεία της αρχαίας λατρείας του Διόνυσου. Κι αυτό το έθιμο έχει επίσης μεταφερθεί από την Θράκη, από απομακρυσμένα θρακικά χωριά, τα οποία έμειναν ανεπηρέαστα από τα ρεύματα του συγχρονου πολιτισμού, οι δε πιστοί της ιδιότυπης αυτής λατρείας κατόρθωσαν να διατηρήσουν την Διονυσιακή λατρεία με στοιχεία σε εκπληκτικό βαθμό πρωτογονικά. |
|
| Οι Αναστενάρηδες, οι σύχρονοι βάκχοι - χριστιανοί μέσα στις μικρικοινωνίες των αναστεναρικων χωριών, όπου ζουν, αποτελούν μια ιδιαίτερη τάξη, ένα 'τάγμα' θα λέγαμε, αντίστοιχο προς τους αρχαίους 'ιερούς θιάσους' διονυσιακού τύπου. Αυτοί εκκλησιάζονται πολύ σπάνια, τη δε λατρεία τους τελούν σε ιδιωτικά ιερά , που ονομάζονται κονάκια. Ανώτατο αργηγό τους έχουν το 'αναστεναρικό εικόνισμα του Αγίου' και ανώτατο ιεράρχη τους τον Αρχιαναστενάρη, ο οποίος είναι μάντης, εξορκιστής, θεραπευτής, βροχοποιός και θεμελιωτής ιερών και οίκων. Το περίφημο έθιμο της Πυροβασίας ή Αναστενάρια περικλείει πολύ ενδιαφέρουσες ιεροπραξίες και μυσταγωγίες όπως είναι: η τελετουργική ζωοθυσία, η ένθεος έκσταση των μυστών, η πυροβασία των πληχθέντων και η ακαϊα τους. |
|
| Η τελετή αρχίζει από την παραμονή της 21ης Μαίου με την ιερή ζωοθυσία και την μεταφορά των αναστεναρικών εικόνων από την εκκλησία του χωριού στο κονάκι, όπου τελείται η αγρυπνία και γενικά η προετοιμασία των μυστών για την οιστροπληξία, που κορυφώνεται κατά την 21η Μαίου παρέχοντας την δυνατότητα της πυροβασίας και εξασφαλίζοντας στους πιστούς την ακαϊα. Το πρωί της 21ης Μαίου οι Αναστενάρηδες μεταφέρουν τα αναστενάρικα κωδωνοφόρα εικονίσματα και τα εναποθέτουν στο Αγίασμα, τόπο ιερό μέσα σε άλσος. Οι εικόνες αυτές, οι 'Χάρες' όπως λέγονται, παριστάνουν το ιερό ζεύγος των αγίων Κων/νου και Ελένης. Κατά τους αναστενάρηδες οι 'Χάρες' είναι που τους δίνουν την ικανότητα να βαδίζουν στην φωτιά. |
|
| Το απόγευμα της 21ης Μαίου τελείται η πρώτη πάνδημος πυροβασία, που είναι συγλονιστική για τους θεατές. Η ιερή φωτιά ανάβεται από συγκεκριμένο μύστη, ο οποίος κατέχει το προνόμιο του λειτουργήματος αυτού από προγονική κληρονομιά. Όταν οι φλόγες κατακαθίσουν και σχηματισθεί παχιά ανθρακιά, ειδοποιούνται και καταφθάνουν οι Αναστενάρηδες σε πομπή, οι οποίοι και αρχίζουν τον κυκλικό χορό γύρο από την ιερή ανθρακιά, ενώ η μουσική που εξοργιάζει την ψυχή, εντείνει συνεχώς το ρυθμό και τον ήχο. Το βροντερό τύμπανο μαστιγώνει τα νεύρα των οιστρόπληκτων Αναστενάρηδων και με το διεγερτικό ρυθμό, ο οποίος ολοένα και επιταχύνεται, οδηγεί τους μύστες σε εκστασιακή μέθη. Σε λίγο ο Αγιος δείχνει το δρόμο και ο πρώτος μύστης κατειλημμένος από την ιερή μανία, προχωρεί ξυπόλητος στους αναμμένους άνθρακες και χορεύει κρατώντας κωδωνοφόρο εικόνισμα ή ιερό μαντήλι. |
|
Το οιστρόπληκτο σώμα του, κατά τη μεγάλη εκείνη στιγμή, δεν παθαίνει καμία βλάβη χάρη σ' ένα χημισμό που παραμένει ακόμη άγνωστος στην επιστήμη. Η ακαϊα φαινόμενο που συναντάται σ' όλους τους αιώνες και σ' όλο τον κόσμο, παραμένει ανεξήγητο, αληθινό μυστήριο. Η πυροβασία βασίζεται- από θρησκειολογική άποψη- στη δυϊστική πίστη των Αναστενάρηδων περί υπάρξεως πνεύματος Κακού, το οποίο νομίζουν ότι εξουδετερώνουν με την πυροβασία τους και συγκεκριμένα με τη βοήθεια του Αγίου, εκπροσώπου του πνέυματος του Καλού. Γενικά, η λαϊκή αυτή θρακική λατρεία, που έχει διασωθεί από την Αρχαιότητα, εκτός από τη βακχεία των Αναστενάρηδων διασώζει πολλά κατάλοιπα της Διονυσιακής λατρείας και αποδεικνύει την αδιάλειπτη συνέχιση του διονυσιασμού και σήμερα. Με άλλα λόγια αποτελεί μιά εξωτερικά εκχριστιανισμένη μορφή της πανάρχαιας λατρείας του Διονύσου.
http://serres.compulink.gr/serres/3G.HTM#CUSTOMS
|
|
O Καλόγερος
O Καλόγερος είναι ένα άλλο θρακικό έθιμο που τελείται επίσης στο χωριό Αγία Ελένη τη Δευτέρα της Τυρινής. Τη γιορτή αυτή αρχίζουν πάλι οι Αναστενάρηδες με απόκρυφη μυσταγωγία και συμμετέχουν και οι μίμοι, οι οποίοι συγκροτούν το θίασο: ο βασιλιάς, το βασιλόπουλο, ο καπιστράς, ο καλόγερος, η νύφη, η μπάμπω με το εφταμηνίτικο, οι γύφτοι με την αρκούδα και τέλος οι Κουρουτζήδες (φύλακες). Αφού ο θίασος του Καλόγερου επισκεφτεί όλα τα σπίτια του χωριού, συγκεντρώνονται όλοι οι κάτοικοι στην πλατεία, όπου γίνεται η προετοιμασία του συμβολικού αγρού για την σπορά και ακολουθεί η πολυσήμαντη σκηνή του θανάτου και της ανάστασης του πρωταγωνιστή καλόγερου. |
|
Μόλις αναγγελθεί η ανάσταση του πρωταγωνιστή, ο θίασος αρχίζει κυκλικό χορό γύρω από το συμβολικά σπαρμένο χωράφι με το Βασιλιά-Σπορέα στην κορυφή του χορού. Μετά το χορό ο Αναστενάρης δίνει τις ευχές του και το πλήθος ευχόμενο 'κι από του χρόνου' διαλύεται. Η λαϊκή αυτή θρακική λατρεία παρουσιάζει επίσης εμφανή τα σημάδια του αρχαίου Διονυσιασμού. Οι ερευνητές του εθίμου βλέπουν στα πάθη και την Ανάσταση του καλόγερου επιβίωση από τα πάθη και παλιγγενεσία του θεού Διόνυσoυ.
http://serres.compulink.gr/serres/3G.HTM#CUSTOMS
|
|
|
|
|
|
|
|
Γιορτή του ταύρου
Το πανηγύρι του Ταύρου είναι το σημαντικότερο λαϊκό δρώμενο της κοινότητας Αγίας Παρασκευής Λέσβου και συνδυάζει ποικιλία εκδηλώσεων που διαπλέκονται γύρω από το τελετουργικό της ταυροθυσίας. Το πανάρχαιο αυτό έθιμο αναβίωσε στις αρχές του περασμένου αιώνα και καθιερώθηκε σαν ευλαβική προσφορά μνήμης στον Αγιο Χαράλαμπο, τον προστάτη του Ισναφιού (συντεχνία) των Ζευγάδων.
Το Ισνάφι, που ιδρύθηκε το 1774 για να προασπίσει τα συμφέροντα των αγροτών της κοινότητας που οι περισσότεροι ήταν ζευγάδες, υπήρξε το πρώτο σωματείο στην Αγία Παρασκευή. Οπως αναφέρει η λαϊκή παράδοση, το πανηγύρι τιμά τον Αγιο που στα δύσκολα χρόνια της Τουρκοκρατίας έσωσε έναν Αγιοπαρασκευώτη ζευγά, τον Μαλομύτη, που είχε χάσει το ταυρί του στην περιοχή του ξωκλησιού του Αγίου, από τα χέρια του τούρκου λήσταρχου της περιοχής.
Το πανηγύρι καθιερώθηκε να γίνεται χωρίς διακοπή από το Ισνάφι και τα έσοδά του να διατίθενται για το κοινό όφελος των κατοίκων.
Μαζί με την προσφορά θυσίας του ταύρου (κουρμπάνι) και την λειτουργία στο ξωκλήσι του Αγίου Χαραλάμπους διεξάγονται ιππικοί αγώνες και μοιράζεται το κεσκέτσι, το κρέας του ταύρου που βράζει με κρεμμύδια και στάρι σε μεγάλα καζάνια κατά τη διάρκεια της νύχτας, έξω από το ξωκλήσι.
Στις πολυήμερες εκδηλώσεις που γίνονται από Παρασκευή έως και Δευτέρα, στα μέσα Ιουνίου συνήθως, σημαντική θέση κατέχουν οι χοροί και τα τραγούδια καθώς και οι λαϊκές κομπανίες που παίζουν Λεσβιακούς, Αγιοπαρασκευώτικους και Μικρασιάτικους σκοπούς. Το πανηγύρι του Ταύρου που συμπίπτει χρονικά με το μέστωμα της Ανοιξης και την προετοιμασία των αγροτικών εργασιών του θερισμού είναι από τα πιο ενδιαφέροντα τεκμήρια επιβίωσης παγανιστικών λατρευτικών εθίμων και του συνδυασμού τους με τις χριστιανικές λαϊκές παραδόσεις.
Το κείμενο παρατίθεται τον Απρίλιο 2003 από φυλλάδιο του Πολύκεντρου Αγίας Παρασκευής. |
|
|
|
2/5/2002
Παραδοσιακή Μουσική - Χορευτικά Συγκροτήματα - Χορός - Τοπικά Εδέσματα (Η γιορτή γίνεται το μεσημέρι). |
|
|
|
Του Αγίου Ιωάννη του Φανιστή , 24/6
Στο χωριό ονομάζεται "Φανιστής" γιατί αποβραδίς ανάβουν φανούς στους δρόμους. Αφού σωριάσουν ξύλα και τα ανάψουν, ρίχνουν πάνω τις πρωτομαγιές για να καούν και μικροί μεγάλοι πηδούν τρεις φορές πάνω από την φωτιά. Εκείνος που πηδά το φανό ενισχύεται από την δύναμη της φωτιάς και δεν φοβάται αρρώστιες ή άλλα κακά.
Ιστοσελίδα Δήμου Καμποχώρων
http://www.kambochora.gr/kambochora/aghiosgeorgios...
|
|
Ο Φανός του Μεγάλου Σαββάτου
Το Μεγάλο Σάββατο το βράδυ οι νέοι του χωριού ανάβουν φανό έξω από την εκκλησία. Ο φανός είναι μια μεγάλη φωτιά από κορμούς δέντρων. Στη μέση βάζουν ένα μεγάλο ξύλο. Αυτό συμβολίζει τον Ιούδα που πρόδωσε το Χριστό. Η φωτιά είναι μέσο καθαρτήριο που αποδιώχνει το κακό, αλλά και μέσο και τρόπος εορταστικής ατμόσφαιρας.
Ιστοσελίδα Δήμου Καμποχώρων
http://www.kambochora.gr/kambochora/aghiosgeorgios...
|
|
|
|
Βούρνες
Στο Δημοτικό Διαμέρισμα του Αγίου Ισιδώρου γίνεται κάθε χρόνο τις ημέρες του Πάσχα το μοναδικό έθιμο σε όλη την Ελλάδα με την ονομασία «ΒΟΥΡΝΕΣ». Το έθιμο αυτό αρχινά από το Μεγάλο Σάββατο και τελειώνει την Λαμπρή Δευτέρα . Συμμετέχουν σ’ αυτό όλοι οι λεύτεροι του Αγίου Ισιδώρου οι οποίοι πρέπει τις μέρες αυτές να τηρήσουν ορισμένους κανόνες του εθίμου. Το Μεγάλο Σάββατο οι Λεύτεροι φέρνουν Κουτσούρους (μεγάλους κορμούς δέντρων) με τους οποίους θα ανάψουν τον Καλαφουνό (μεγάλη φωτιά) πριν την Ανάσταση και φτιάχνουν και κρεμούν ένα ομοίωμα του Ιούδα στην πλατεία του χωριού. Επίσης την ίδια ημέρα εκλέγουν το Προεδρείο τους το οποίο θα είναι υπεύθυνο για το έθιμο και θα δικάσει όλους τους Λεύτερους την Λαμπρή Δευτέρα. Την Κυριακή του Πάσχα μετά την Δεύτερη Ανάσταση κάποιος που συμμετέχει τελευταία φορά στο έθιμο , επειδή πρόκειται να παντρευτεί , βάζει φωτιά στον Ιούδα.
Την Λαμπρή Δευτέρα γίνεται το Δικαστήριο, που είναι και η αποκορύφωση του εθίμου. Το Προεδρείο δικάζει έναν - έναν τους συμμετέχοντες και όσοι δεν τήρησαν τους κανόνες του εθίμου τους επιβάλλονται χρηματικές ποινές. Όσοι αρνούνται να πληρώσουν τους επιβάλλεται η εσχάτη των ποινών , που είναι η ΒΟΥΡΝΑ δηλ. τους ρίχνουν σε μία γούρνα με νερό. Τα χρήματα που θα μαζευτούν από το έθιμο δίδονται για κοινωφελείς σκοπούς.
Ιστοσελίδα Αναπτυξιακής Εταιρείας Δωδεκανήσου
http://www.ando.gr/dimoi/ataviros/politismos.htm
|
|
|
|
Αϊ Γιάννη του Κλείδωνα , 24/6
|
|
|
|
Γιορτή της Φωτιάς , 23/12/2001 - 24/12/2001
Παραδοσιακό Εθιμο με άναμμα φωτιάς - παραδοσιακή μουσική - γλέντι - χοροί |
|
|
|
Ψαράδικη Βραδιά , 7/2002
Σαββατοκύριακο του Ιουλίου |
|
|
|
|
|
|
|
Λαζαρίνες
Ενα από τα πολλά παραδοσιακά έθιμα που διατηρούνται με όλη την παλιά τελετουργική μεγαλοπρέπεια και αξίζει ιδιαίτερης μνείας είναι οι «Λαζαρίνες». Έθιμο αρχαιοελληνικό που σχετίζεται με την αναγέννηση της φύσης και την ανανέωση της ζωής. Στους χριστιανικούς χρόνους συνδέθηκε με το έθιμο του Λαζάρου, ενώ στους χρόνους της Τουρκοκρατίας συμβόλιζε την ελπίδα του σκλαβωμένου γένους για την εθνική του απελευθέρωση. Κατά τις τριήμερες εορταστικές εκδηλώσεις κορίτσια από κάθε γειτονιά συγκροτούν παρέες και ντυμένες με τις γραφικότατες τοπικές φορεσιές χορεύουν τοπικούς χορούς, επισκέπτονται σπίτια και την Κυριακή των Βαίων, μετά τη θεία Λειτουργία στην Πλατεία του χωριού χορεύουν τον Τρανό Χορό.
Ιστοσελίδα Νομαρχίας Κοζάνης
http://www.kozani.gr/Nomos/DHMOI/s_Aianis.htm
|
|
|
|
Εθιμο Οβριού
Παλιό Μικρασιάτικο έθιμο που γίνεται το πρωί του Μ. Σαββάτου. Γίνεται περιφορά του Ιούδα και στην συνέχεια, ακολουθεί το κάψιμό του. |
|
|
|
|
|
|
|
Εθιμο του Φανού
Την Κυριακή των Απόκρεω αναβιώνει το έθιμο του «Φανού», όπου μετά την παρέλαση και το διαγωνισμό του καρναβαλιού, ανάβεται στην πλατεία του χωριού μεγάλη φωτιά και οι κάτοικοι χορεύουν γύρω της παραδοσιακούς χορούς, τραγουδώντας ταυτόχρονα «αθυρόστομα» τραγούδια.
Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Ιούλιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας Γρεβενών. |
|
Ρογκατσάρια
Πρόκειται για παραδοσιακά κάλαντα, τα οποία τραγουδούν νέοι, ντυμένοι τσολιάδες. Ενας από αυτούς φορώντας κουδούνια, γυρίζει το χωριό.
Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Ιούλιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας Γρεβενών. |
|
|
|
Παραμονή Πρωτοχρονιάς
«ΣΟΥΡΒΑΣ» έθιμο που γίνεται στο Δ. Δ. Αναρράχης. Ντυμένος καρναβάλι ο κόσμος της Αναρράχης με την συνοδεία γκάιντας επισκέπτονται τα σπίτια του χωριού, ευχόμενοι για το νέο έτος. |
|
Καθαρά Δευτέρα
Στην περιοχή «Σταυρός» του Δ.Δ. Αναρράχης, γίνεται το παραδοσιακό πέταμα του χαρταετού (διοργανώνεται διαγωνισμός), μοιράζεται φασολάδα, ελιές, χαλβάς, λαγάνες.
Ιστοσελίδα Νομαρχίας Κοζάνης
http://www.kozani.gr/Nomos/DHMOI/s_Mourikiou.htm
|
|
Απόκριες
Στα Δ.Δ. Εμπορίου και Αναρράχης το βράδυ των Αποκριών σε κάθε γειτονιά του χωριού, ανάβονται φωτιές με κέθαρα (θάμνοι). Από το προηγούμενο βράδυ, κάθε γειτονιά, ξενυχτάει φυλάσσοντας τα κέθαρα χορεύοντας και τραγουδώντας, πίνοντας και τρώγοντας. Ο κόσμος συμμετέχει χορεύοντας γύρω από την φωτιά και τραγουδώντας τα παραδοσιακά αποκριάτικα τραγούδια (αθυρόστομα). Η συμμετοχή του κόσμου και σε αυτή την εκδήλωση είναι μεγάλη.
Ιστοσελίδα Νομαρχίας Κοζάνης
http://www.kozani.gr/Nomos/DHMOI/s_Mourikiou.htm
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Αγίου Ιωάννη του Κλήδωνα , 24/6/2002
|
|
|
|
Δημοβαλτετσώτικοι αγώνες χορού και τραγουδιού, οι οποίοι γίνονται στο χώρο της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος με παραδοσιακά τραγούδια και χορούς της περιοχής του Δήμου το πρώτο δεκαήμερο του Αυγούστου
Ιστοσελίδα Δήμου Βαλτετσίου
http://arcadia.ceid.upatras.gr/baltetsi/civil/trad...
|
|
|
|
|
|
|
|
Το σφάξιμο του χοίρου
Το σφάξιμο του χοίρου τα Χριστούγεννα που γίνεται από παρέες (6-8 άτομα ). Όλοι μαζί σφάζουν και γδέρνουν τα ζώα και ότι δεν καταναλώνεται γίνεται παστό ή λουκάνικα.
Ιστοσελίδα Αναπτυξιακής Εταιρείας Δωδεκανήσου
http://www.ando.gr/dimoi/ataviros/politismos.htm
|
|
|
|
Το Αλώνισμα αναβιώνει στο Βαλτεσινίκο
Στις 17 Αυγούστου και στα πλαίσια του εορτασμού του Δεκαπενταυγούστου, γίνεται στο Βαλτεσινίκο μια μοναδική εκδήλωση: η αναπαράσταση του παραδοσιακού αλωνίσματος. Η γιορτή οργανώνεται από το Δήμο Κλείτορος σε συνεργασία με τον τοπικό πολιτιστικό σύλλογο και έχει το χαρακτήρα πανηγυριού. Εγινε για πρώτη φορά το 1998 και από τότε καθιερώθηκε. Σκοποί της εκδήλωσης είναι η αναβίωση και η διάδοση της μνήμης και της παράδοσης, η (επανα) σύνδεση με τις ρίζες, το αντάμωμα όσων κατάγονται από την ευρύτερη περιοχή... Σε παλιό πέτρινο αλώνι πίσω από τη Μονή της Παναγίας, αγρότες από το Βαλτεσινίκο συγκεντρώνουν πολλά δεμάτια από την τοπική σοδειά και ετοιμάζουν 7-8 άλογα για το αλώνισμα. Σε αυτό συμμετέχουν οι ίδιοι καθώς και πολλοί κάτοικοι. Το αλώνισμα ξεκινά από το πρωί και κρατά όλη σχεδόν την ημέρα. Γύρω πολύς κόσμος παρακολουθεί και αρκετοί επισκέπτες συμμετέχουν επίσης. Το μεσημέρι γίνεται διακοπή για να ξεκουραστούν και να ποτιστούν τα άλογα, για να συνεχίσει λίγο αργότερα το αλώνισμα μέχρι το απόγευμα. Παράλληλα, στήνεται γλέντι λίγο πιο πάνω, δίπλα από την αυλή του μοναστηριού, με φαγητό και δημοτική μουσική. Προσφέρεται γίδα βραστή και κρασί δωρεάν σε όλους τους επισκέπτες. Η εκδήλωση προσελκύει πλήθος κόσμου από το Βαλτεσινίκο, τα γύρω χωριά, την Αθήνα και την Τρίπολη.
Το απόσπασμα παρατίθεται τον Ιανουάριο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, του ARCADIA website, του Πανεπιστημίου Πατρών
Ιστοσελίδα του Arcadia website
http://arcadia.ceid.upatras.gr/arkadia/places/balt... (17 φωτ.)
|
|
|
|
Το έθιμο του Διπλού
Το έθιμο του Διπλού αναβιώνεται κάθε χρόνο στην Βολισσό από τον πολιτιστικό σύλλογο Βολισσού. Την τελευταία Κυριακή της Αποκριάς μια ανθρώπινη αλυσίδα τραγουδάει στην πλατεία του χωριού, τους στοίχους και χορεύει στους ρυθμούς του Βολισσιανού χορού, Διπλός. Στην πλατεία του χωριού ακολουθεί τρικούβερτο γλέντι ενώ στους καλεσμένους προσφέρεται σούμα, στραγάλια, και γλυκά.
Ιστοσελίδα Νομαρχιακής Επιτροπής Τουριστικής Προβολής Χίου
http://www.chios.gr/traditions_gr.htm 
|
|
|
|
|
|
|
|
Ρουκετοπόλεμος
Ο ρουκετοπόλεμος είναι ένα παλιό Βρονταδούσικο έθιμο που έχει τις ρίζες του στους χρόνους της τουρκικής κατοχής. Αρχικά, οι κάτοικοι των ενοριών του Αγίου Μάρκου και της Παναγίας Ερειθιανής, εκκλησιών που βρίσκονται αντικριστά, έφτιαχναν αυτοσχέδια κανονάκια. Με το πέρασμα του χρόνου όμως αυτά εξελίχθηκαν σε αυτοσχέδιες ρουκέτες, βεγγαλικά, φτιαγμένα από νίτρο, θειάφι και μπαρούτι. Η προετοιμασία των ρουκετών αρχίζει αμέσως μετά το Πάσχα για να είναι έτοιμες την επόμενη χρονιά. Οι ποσότητες τα τελευταία χρόνια φτάνουν στις μερικές χιλιάδες και το θέαμα που δημιουργείται από τις ρουκέτες που εκτοξεύονται στον ουρανό του Βροντάδου το βράδυ της Ανάστασης είναι φαντασμαγορικό. Πολύς είναι ο κόσμος που επιλέγει να περάσει το Πάσχα στην Χίο για να δει αυτό το μοναδικό θέαμα. Τα τελευταία χρόνια έχουν ληφθεί μέτρα για την προστασία των παρευρισκομένων, έτσι ώστε να διασωθεί το έθιμο.
http://www.chios.gr/traditions_gr.htm
|
|
|
|
Αποστόλου Φιλίππου-Κουρμπάνι , 14/11
|
|
|
|
Αναμμα φωτιάς , 1/3/2003
Εθιμικό άναμμα πυράς με πανηγυρικό και τελετουργικό χαρακτήρα |
|
|
|
Χορός της Ρόκας
Η παραδοχή του 14ου αιώνα ως χρόνου κτίσης και αρχής της ιστορίας της Γαλατινής, προκύπτει από ένα συνδυασμό προφορικών διηγήσεων της λαϊκής παράδοσης και της επισημότερης εκδοχής που υπάρχει και είναι ο Κώδιξ της μονής της Ζάβορδας. Το βέβαιο είναι ότι η Γαλατινή είναι δημιούργημα των μεταβυζαντινών χρόνων. Η ιστορία της, η παράδοσή της, οι δοξασίες, τα ήθη και τα έθιμα που ξεκινούν πριν από 6 αιώνες περίπου και ακολούθησαν παράλληλα την πορεία και εξέλιξη του βορειοελλαδικού ελληνισμού, έφθασαν μέχρι εμάς σήμερα άλλα ατόφια και αμετάβλητα και άλλα με μεταβολές και επιδράσεις, κρατώντας όμως πάντοτε τον κεντρικό πυρήνα τους. Και αν λάβουμε υπόψη κυρίως την οχυρή και απομονωμένη, γεωγραφικώς, θέση της Γαλατινής, την αυστηρή και μέχρι σήμερα ακόμη τοπική κοινωνική οργάνωση και τη σχεδόν απόλυτη ακρίβεια που ακολουθείται σε κάποια έθιμα και συνήθειες που αφορούν προσωπικότερες στιγμές του βίου μας (θάνατος, γάμος, οικογένεια) καταλήγουμε στο ότι, αν πορευτούμε με αναδρομικό κοίταγμα προς το παρελθόν θα πάρουμε το νήμα της συνέχειας της ιστορίας και της παράδοσης της Γαλατινής, με ικανοποιητική ακρίβεια. Και έτσι είναι εύκολο να ερμηνεύσουμε την πολιτιστική πορεία και κοινωνική ψυχολογία μας.
Ξετυλίγοντας λοιπόν το παρελθόν, στα πλαίσια του ετήσιου χρόνου, παρατηρούμε μια πληθώρα τοπικών εθίμων και εορτών συνδεδεμένων κάθε φορά με θρησκευτικά, ιστορικά, κοινωνικά και άλλα γεγονότα. Ιδιάζουσα θέση στην πολυσχιδία και πολυμορφία της τοπικής παράδοσης κατείχε το έθιμο «του Χορού της Ρόκας». Επιγραμματικά πρόκειται για ένα χορό που ονομαδότησε με το πέρασμα των χρόνων μια ευρύτερη χορευτική εκδήλωση σε συγκεκριμένο χρόνο.
Ο χορός της Ρόκας έλκει την απαρχή του ίσως από την κτίση της Γαλατινής. Θεωρούμε ότι θα ήταν ματαιοπονία και επικίνδυνο επιστημονικά να προσπαθήσουμε να εντοπίσουμε τον ακριβή χρόνο της γέννησης του εθίμου. Σήμερα πάντως οι πλέον ηλικιωμένοι κάτοικοι του χωριού βεβαιώνουν ότι το έθιμο κρατούσε και στα χρόνια των προπαππούδων τους. Στο τέλος μετά ακολουθούσαν οι ανύπαντρες κοπέλες χωρίς το κροσσωτό κεφαλομάντηλο, συνήθως με τα μαλλιά πλεγμένα. Το θέαμα αυτό συνοδευόμενο με τραγούδια εύθυμα γινόταν πάθος, προκαλούσε αισθήματα βαθιά ανθρώπινα. Ο χορός της Ρόκας γινόταν κατά τη δύση του ήλιου την Τρίτη μόνο Ημέρα του Πάσχα. Όμως οι γυναίκες έστηναν χορό ντυμένες με την τοπική ενδυμασία κάθε απόγευμα των τριών ημερών που κρατούσε ο εορτασμός του Πάσχα. Γινόταν ξεχωριστά σε κάθε μαχαλά και μόνο τα τελευταία χρόνια η αναβίωση γίνεται μ' έναν χορό στην Πάδη (Πάδ) στο κέντρο του χωριού. Σύμφωνα με τις πληροφορίες του γεροντότερου της Γαλατινής Γκόβτζια Μιχαήλ, 97 χρονών σήμερα, μετά το 1912, έτος απελευθέρωσης του Μακεδονικού χώρου, στο χορό έμπαιναν κάποια στιγμή και οι άνδρες κρατώντας ψηλά την ελληνική σημαία για αυτονόητους λόγους.
Ο τελευταίος, σημειωτέον, «επώνυμος» χορός της Ρόκας τοποθετείται στο τέλος του 19ου αιώνα, περίπου το 1880 κι αυτό γιατί τη στιγμή που εξελισσόταν ο χορός κατέφθασαν Τούρκοι στρατιώτες καβαλάρηδες αναζητώντας να αρπάξουν την Αλαμάναινα. Ήταν αυτή η όμορφη γυναίκα ενός μεγαλόσωμου άντρα του χωριού, του Αλαμάνη. Όταν οι Τούρκοι ζήτησαν να μάθουν ποια είναι και που βρίσκεται η εν λόγω γυναίκα, η ίδια η Αλαμάναινα βρήκε το θάρρος και τους είπε ότι έφυγε από το χωριό. Οι Τούρκοι έφυγαν και έτσι γλίτωσε. Λίγο αργότερα από κάτοικο του χωριού φυγαδεύτηκε κρυφά από τη Σιάτιστα για περισσότερη ασφάλεια. Η προφορική παράδοση λέει με το στόμα ηλικιωμένων γυναικών ότι η ίδια ιστορία είχε επαναληφθεί λίγες μέρες νωρίτερα και με τη μάνα του καπετάν Γιώργου Νταβέλη (Δούκα), γνωστού Γαλατινιώτη ήρωα του τέλους του περασμένου αιώνα. Και στις δύο περιπτώσεις τη φυγάδευση και σωτηρία των δύο γυναικών εξασφάλισε ο πατέρας του παραπάνω πληροφοριοδότη μας.
Όσον αφορά τους αιτιώδεις λόγους της εμφάνισης και διαιώνισης του εθίμου του χορού της Ρόκας, η απάντηση δεν μπορεί να είναι μία και ξεκάθαρη. Διότι με τη διαδοχή των γενεών και τις κάθε είδους επιδράσεις των καιρών η αρχή χάνεται βαθιά πίσω. Ακούγοντας όμως τα τραγούδια μπορούμε να υποψιαστούμε τα γενεσιουργά αίτια του εθίμου. Προφανώς τα τραγούδια που συνόδευαν το χορό της Ρόκας δεν χρειάστηκε να αναζητήσουν θέματα, αλλά η ίδια η ζωή των ανθρώπων της Γαλατινής, αποτέλεσε την έμπνευση για τη δημιουργία αυτών και του χορού. Αλλωστε το τραγούδι και ο χορός ως οι πλέον αυθόρμητες εκδηλώσεις αποτελούν ένα είδος ανθρώπινου «λόγου». Το συγκεκριμένο έθιμο σίγουρα τότε ικανοποιούσε την ανάγκη των γυναικών του χωριού να εκφράσουν τις χαρές και τις λύπες τους, την θρησκευτική τους πίστη, την αγάπη στην οικογένειά τους, γενικά τα βιώματά τους και τέλος γιατί όχι τη φιλέορτη διάθεσή τους.
Το έθιμο του χορού της Ρόκας ήταν και εκτόνωση και γλέντι ιδίως μετά από έναν μακρύ χειμώνα. Απλά υπήρχαν και αργότερα, λιγότερο ή περισσότερο, οι «εθιμικές» αφορμές για να φτάσει να διαιωνίζεται μέχρι σήμερα.
Το κείμενο παρατίθεται τον Φεβρουάριο 2005 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφία, του Δήμου Ασκίου
http://www.askio.gr/ekdiloseis/choros-tis-rokas.ht... (1 φωτ.)
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Αι Γιάννης , 6/1
Το έθιμο του «Αι-Γιαννιού» αποτελεί κληρονομιά των κατοίκων του Δ.Δ Γοργοποτάμου, το οποίο διατηρείται ανέπαφο μέχρι σήμερα. Η ιστορία του χάνεται στα βάθη των αιώνων. Ανήμερα των Φώτων το απόγευμα μικροί και μεγάλοι μαζεύονται στο καφενείο του χωριού και ξεκινούν το τραγούδι από σπίτι σε σπίτι. Τραγουδάνε το τραγούδι του « Αι-Γιαννιού » σε όλους τους Γιάννηδες, τις Γιαννούλες, τους Φώτηδες και τις Φωτεινές. Οι εορταζόμενοι τους φιλεύουν παραδοσιακά λουκάνικα, χειροποίητες πίτες, και τους κερνάνε σπιτικό κρασί. Αυτοί με την σειρά τους πίνουν στην υγειά τους και τους εύχονται τα « χρόνια πολλά ». Φεύγοντας, ο νοικοκύρης του κάθε σπιτιού, τους δίνει νταμιτζάνες με κρασί, λουκάνικα, μπουμπάρια, κοτόπουλα, κουνέλια, τα οποία αναλαμβάνουν κάποιοι να τα μαγειρέψουν για το βραδινό γλέντι, που γίνεται στο τοπικό καφενείο και στο οποίο προσκαλούνται όλοι οι κάτοικοι του χωριού. Το γλέντι κρατάει μέχρι πρωίας, δίνοντας την ευκαιρία στους χωριανούς να θυμηθούν τα παλιά και να γλεντήσουν. Το έθιμο διοργανώνεται από τον Πολιτιστικό Σύλλογο Γοργοποτάμου «Αγιος Γεώργιος» με την οικονομική στήριξη του Δήμου Γοργοποτάμου.
Το κείμενο παρατίθεται τον Μάιο 2005 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφία, του Δήμου Γοργοποτάμου
Ιστοσελίδα Δήμου Γοργοποτάμου
http://www.dimosgorgopotamou.gr/ekdiloseis.htm (1 φωτ.)
|
|
|
|
Το Κουρμπάνι , 1/2/2002
Του Αγίου Τρύφωνα, προστάτη των αμπελουργών, τη συνοδεία παραδοσιακής μουσικής, χορού και κρασιού. |
|
|
|
Αναμμα Φωτιάς , 17/3/2002
Εθιμικό άναμμα πυράς με τελετουργικό και πανηγυρικό χαρακτήρα την Κυριακή της Τυροφάγου |
|
|
|
|
|
|
|
Φώτα-Περιφορά εικόνων γύρω από το χωριό , 6/1/2002
Ενδιαφέρον έθιμο, που στο χώρο της Θράκης μόνο στη Δαδιά παρατηρείται, είναι η περιφορά των Αγίων Εικόνων της Εκκλησίας, γύρω από το χωριό, σε ρυθμό τροχάδην και με τις κραυγές "Κύριε Ελέησον", την ημέρα των Θεοφανίων. Αποσκοπεί στη δημιουργία ενός ιερού προστατευτικού κλοιού, τον οποίο δεν μπορούν να διαβούν τα κακά πνεύματα και οι επιδημίες, για να κάνουν κακό στους χωριανούς και στα ζώα τους.
Ιστοσελίδα Αναπτυξιακής Εταιρίας Αλεξανδούπολης
http://www.aneta.gr/evrostour/Dimoi/soufli7.htm Ιστοσελίδα Αναπτυξιακής Εταιρίας Αλεξανδούπολης
http://www.aneta.gr/evrostour/culture9.htm
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Ριζικάρια , 24/6
Το έθιμο αυτό έσβησε σιγά-σιγά, όμως θα το περιγράψουμε με λίγα λόγια. Την παραμονή του Αη-Γιαννιού του Κλείδωνα ή Ριγανά, στις 24 Ιουνίου, ρίχνονταν τα ριζικάρια. Οι νέες κοπέλες ανά γειτονιά έπαιρναν τ' αμίλητο νερό από τις τρεχούμενες βρύσες, το έβαζαν μέσα σε πήλινες κανάτες και έριχναν μέσα προσωπικά αντικείμενά τους, όπως βραχιόλια, κουμπιά, δαχτυλίδια, καρφίτσες. Έπειτα το σκέπαζαν με όμορφη μαντήλα και το κλείδωναν. Στο Χρισσό την κανάτα την τοποθετούσαν από το βράδυ στα κεραμίδια του σπιτιού, ενώ στους Δελφούς - όπως αναφέρει ο τοπικός συγγραφέας, Γιάννης Μπακούρος - στο πηγάδι, στην γειτονιά της «Κοτοπόζας». Την άλλη μέρα, ανήμερα του Αη-Γιαννιού, έπαιρναν την κανάτα οι παντρεμένες γυναίκες της γειτονιάς και την τοποθετούσαν πάνω στο τραπέζι ή στο πεζούλι της αυλής. Τότε φώναζαν τ' αγόρια και τα κορίτσια να διπλώσουν κυλινδρικά τα χαρτάκια του ημερολογίου με τα στιχάκια και να τα βάλουν σε ένα κουτί. Μόλις τραβούσαν ένα-ένα τα αντικείμενα και τα έδιναν στις κοπέλες που τους ανήκαν, τραβούσαν και ένα χαρτί με στιχάκι από το κουτί και το έδιναν στην ίδια κοπέλα. Τότε εκείνη το διάβαζε και γινόταν κουσκούσι και πειράγματα. Ένα από τα πλέον γνωστά γνωμικά έλεγε: «Γαλανομάτα κόρη μου καρτέρα και θα έλθω πάνω σε μαύρο άλογο και θέλω να σε κλέψω» Το έθιμο συνοδευόταν με τηγανίτες και λουκούμια. Οι δε παντρεμένες γυναίκες προσπαθούσαν να ερμηνεύσουν τα γνωμικά, και να ζευγαρώσουν τις κοπέλες με νέους που νόμιζαν ότι έχουν κατά νου εκείνες. Το βράδυ τελείωνε το γεγονός με άναμμα φωτιάς στη γειτονιά.
Το κείμενο παρατίθεται τον Φεβρουάριο 2005 από την ακόλουθη ιστοσελίδα του Δήμου Δελφών
http://www.delphi.gr/gre/main.htm
|
|
Ημερομηνία και Μερομήνια , 1/8 - 12/8
Τις πρώτες 12 ημέρες του Αυγούστου οι ηλικιωμένοι, και ιδιαίτερα οι βοσκοί, έκαναν μετεωρολογικές παρατηρήσεις και προέβλεπαν τον καιρό για τους υπόλοιπους 12 μήνες: η πρώτη του μήνα αφορά τον Αύγουστο, η δεύτερη τον Σεπτέμβριο, κ.ο.κ. Πολύ παλιότερα τις ημέρες αυτές οι γυναίκες δεν έπλεναν, γιατί έρχονταν οι Δρίμες, οι νεράiδες που ζουν στα φαράγγια και τις κακοτοπιές και ξέσχιζαν τα κρεμασμένα για στέγνωμα ρούχα στις αυλές των σπιτιών. Οι άνδρες δεν έκοβαν ξύλα για στέγες, πατώματα και άλλα είδη οικιακής χρήσεως, γιατί θα «σαρακώνονταν». Ούτε έκαναν βαριές δουλειές, γιατί έπρεπε να «μηνολογιάσουν», δηλαδή να προβλέψουν τις καιρικές συνθήκες των μηνών που ακολουθούσαν. Σήμερα μόνο οι βοσκοί παρακολουθούν τα ημερομήνια ή μερομήνια στην περιοχή των Δελφών και του Χρισσού.
Το κείμενο παρατίθεται τον Φεβρουάριο 2005 από την ακόλουθη ιστοσελίδα του Δήμου Δελφών
http://www.delphi.gr/gre/main.htm
|
|
|
|
Ο Χορός των Γερόντων
Αξίζει να δει κανείς το χορό των γερόντων στην πλατεία της Δήμητρας, το απόγευμα του Δεκαπενταύγουστου. Στο χορό αργότερα μπαίνουν και οι νεότεροι και ακολουθεί ένα πραγματικό ξεφάντωμα. Η μουσική είναι παραδοσιακή όπως και τα φαγητά, που προσφέρονται δωρεάν.
Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Οκτώβριο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας Γρεβενών. |
|
|
|
|
|
|
|
"Καμήλα" , 1/1
Νέοι μεταμφιεσμένοι σε καμήλα, γυρνούν στα σπίτια του χωριού με συνοδεία φλογέρας και νταούλια, με μουσική στο ρυθμό μπαϊτούσκας. Η καμήλα προσκυνά και οι νοικοκυραίοι την αμείβουν με λουκάνικα και χρήματα.
Ιστοσελίδα Αναπτυξιακής Εταιρίας Αλεξανδούπολης
http://www.aneta.gr/evrostour/culture9.htm
|
|
Τρύφωνας , 1/3
Ο Αγιος Τρύφων θεωρείται προστάτης των αμπελιών. Την 1η Μαρτίου γίνεται αγιασμός και ράντισμα των κλημάτων, για να είναι ευλογημένη και πλούσια η παραγωγή. Την ημέρα αυτή, οι αμπελουργοί πρέπει να μην κλαδεύουν το αμπέλι τους, κάποιος δε που δεν ακολούθησε την παράδοση τραυματίστηκε με το κλαδευτήρι του. Του επεισοδίου αυτού γίνεται αναπαράσταση στα Δίκαια ανήμερα της εορτής του Αγίου Τρύφωνα, σε ύψωμα όπου υπάρχει εκκλησάκι του και έχει διαρρυθμιστεί ανάλογος χώρος με αμπέλια, περίπτερα και χώρο στάθμευσης αυτοκινήτων. 'Ενας χωρικός ντυμένος με την παλιά στολή του προβαίνει σε κλάδεμα του αμπελιού του και τραυματίζεται επειδή παραβαίνει την εντολή. Ακολουθεί θεραπεία με την επίκληση του Αγίου, ράντισμα των αμπελιών με τον αγιασμό και διασκέδαση με τοπικό κρασί και πολλά εδέσματα. Το απόγευμα γίνεται χορός στην πλατεία και κοπή ειδικής πίτας και διανομή των κομματιών. Σε όποιον θα τύχει παράς, θα είναι το επόμενο έτος ο "Τρύφωνας", ο πρωταγωνιστής δηλαδή του εθίμου.
http://www.aneta.gr/evrostour/Dimoi/trigono6.htm
|
|
|
|
Ιπποδρομίες , 2/5/2002
Στην ανοιξιάτικη περίοδο, στις 2 Μαΐου, εορτή του αγίου Αθανασίου, γίνονται στο Δοξάτο παραδοσιακές ιπποδρομίες με μεγάλο ενδιαφέρον, οι οποίες μαρτυριούνται από την εποχή της τουρκοκρατίας και έχουν συνδεθεί με τους απελευθερωτικούς αγώνες της περιοχής.
http://www.drama.gr/giortes.html
|
|
Αγίου Ιωάννη , 23/6/2002
Εθιμικό άναμμα φωτιάς με τελετουργικό και πανηγυρικό χαρακτήρα |
|
|
|
Καθαρή Δευτέρα στον Λόφο 606 , 26/2/2001
Καθαρά Δευτέρα με τους "Φίλους του Βουνού" στο ύψωμα 606 - Χορός - Τοπική Μουσική αλλά και ... φασολάδα, παραδοσιακά εδέσματα. |
|
Γιορτή της Φωτιάς , 23/12/2001 - 24/12/2001
Παραδοσιακό έθιμο με άναμμα φωτιάς, παραδοσιακή μουσική, γλέντι και χορούς στο Σιδηροδρομικό Σταθμό και στα Αλώνια. |
|
|
|
Καλοκαιρινό Αντάμωμα , 21/7 - 31/7
με παραδοσιακά εδέσματα και παραδοσιακή μουσική. |
|
|
|
Γιορτή της Φωτιάς , 23/12/2001 - 24/12/2001
Παραδοσιακό έθιμο με άναμμα φωτιάς, παραδοσιακή μουσική, γλέντι και χορούς. |
|
|
|
Αντάμωμα Σαρακατσαναίων , 20/7/2002
|
|
|
|
"Κυριαλέσα" , 6/1 - 6/1
Εθιμο όλων των οικισμών που διατηρείται στο Ελατοχώρι. Ομάδες νέων του χωριού παίρνουν μετά από "δημοπρασία" τις εικόνες της εκκλησίας του χωριού. Στη συνέχεια ψάλλοντας "Κύριε Ελέησον" περνούν από όλες τις πηγές και τα νερά του χωριού και της ευρύτερης περιοχής καταλήγοντας πάλι στην εκκλησία. |
|
|
|
Το Μάτιασμα
Το βράδυ της Αποκριάς στο χωριό Εμμανουήλ Παπάς. |
|
|
|
|
|
Παραμονή Πρωτοχρονιάς
Τα παιδιά ηλικίας μέχρι 18 ετών από 30/12 μέχρι 31/12 και ώρα 20.00 (οπότε και παραδίδουν την σκυτάλη στους μεγαλύτερους) ντύνονται με παραδοσιακές στολές και γυρίζουν το χωριό με την συνοδεία ζουρνάδων, λέγοντας τα «ΚΟΛΙΑΝΤΑ» (κάλαντα).
Ιστοσελίδα Νομαρχίας Κοζάνης
http://www.kozani.gr/Nomos/DHMOI/s_Mourikiou.htm
|
|
Παραμονή Πρωτοχρονιάς
«ΚΟΚΟΝΕΣ» έθιμο που γίνεται στο Δ. Δ. Εμπορίου το βράδυ της παραμονής της πρωτοχρονιάς μέχρι της 23.30. Ανδρες, γυναίκες και παιδιά ντύνονται καρναβάλια και επισκέπτονται τα σπίτια αστειευόμενοι με τους νοικοκυραίους.
Ιστοσελίδα Νομαρχίας Κοζάνης
http://www.kozani.gr/Nomos/DHMOI/s_Mourikiou.htm
|
|
Ανήμερα Πρωτοχρονιάς
Ανήμερα Πρωτοχρονιάς από το πρωί ντύνονται καρναβάλια (οι λεγόμενοι ΓΚΕΚΗΔΕΣ στο Εμπόριο) και χορεύουν με γκάιντα και ζουρνάδες παρασύροντας κάθε περαστικό. Το απόγευμα γίνεται παρέλαση αποκριάτικων αρμάτων έχοντας σκοπό την διασκέδαση των επισκεπτών καθότι τα θέματα και η ενδυματολογία τους είναι αυτοσχεδιασμένα. Η συμμετοχή του κόσμου παρά το τσουχτερό κρύο κάθε χρόνο από την ευρύτερη περιοχή του Δήμου είναι και το έναυσμα για την συνέχιση αυτού του εθίμου. Στο τέλος της παρέλασης καλείται να συμμετάσχει και ο επισκέπτης χορεύοντας και πίνοντας.
Ιστοσελίδα Νομαρχίας Κοζάνης
http://www.kozani.gr/Nomos/DHMOI/s_Mourikiou.htm
|
|
Τα Φώτα
Στο Δ.Δ. Εμπορίου γίνεται η παραδοσιακή ρίψη του σταυρού στα παγωμένα νερά του ποταμού που διασχίζει το χωριό. Επισκέπτες από την ευρύτερη περιοχή έρχονται να παρακολουθήσουν την τελετή. Για το σημείο όπου ρίχνεται ο σταυρός γίνεται μελέτη για την διαμόρφωση του χώρου για την ασφάλεια των επισκεπτών, καθώς η προσέλευση του κόσμου είναι μεγάλη.
Ιστοσελίδα Νομαρχίας Κοζάνης
http://www.kozani.gr/Nomos/DHMOI/s_Mourikiou.htm
|
|
Καθαρά Δευτέρα
Στην περιοχή «Κιτέντας» του Δ.Δ. Εμπορίου, υπό την αιγίδα της πρώην Κοινότητας και του Πολιτιστικού Συλλόγου Εμπορίου, οργανώνεται η μάζωξη του κόσμου (κάτοικοι και περαστικοί), μοιράζεται χαλβάς, ελιές, κρασί, και φροντίζουν για την διασκέδαση του κόσμου με παραδοσιακή μουσική και πέταμα χαρταετού. |
|
|
|
Τα Αγια Θεοφάνεια , 5/1/2003 - 6/1/2003
Την παραμονή (5 Ιαν.) ο παπάς αγιάζει ένα πρός ένα όλα τα σπίτια του χωριού, πιστός στην παράδοση που θέλει τα κακά πνεύματα, που πριονίζουν το δέντρο της γης, να γίνονται στάχτη στην επαφή τους με τον αγιασμό.
Ανήμερα, μετά την πρωϊνή λειτουργία, στο λιμάνι του χωριού γίνεται η αναπαράσταση της Βάπτισης του Χριστού. Ο ιερέας ρίχνει το σταυρό στην θάλασσα, ενώ την ίδια στιγμή αψηφώντας το κρύο νέοι άντρες και αγόρια πέφτουν στα παγωμένα νερά για να τον πιάσουν.
Ιστοσελίδα Δήμου Επιδαύρου
http://www.epidavros.cc/greek/events/church.htm
|
|
|
|
Αγίων Θεοδώρων , 23/3/2002
Στους οικισμούς Μαγγάνων, Ερασμίου, Μέλισσας, Αβάτου, διατηρείται το έθιμο όπου κατά τη γιορτή των ΑΓΙΩΝ ΘΕΟΔΩΡΩΝ οι νέοι να κλέβουν κάποια αντικείμενα (λουλούδια, ρούχα, γεωργικά εργαλεία, κλπ.) από τις αυλές των ελεύθερων κοριτσιών αργά το βράδυ και να τα αφήνουν στην πλατεία του οικισμού. Την επομένη το πρωί τα κορίτσια από τα σπίτια των οποίων «κλάπηκαν» τα αντικείμενα πάνε στην πλατεία προκειμένου να τα πάρουν πίσω.
http://www.topeiros.gr/gr/politismos.asp
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Η Μόστρα των Θυμιανών
Η Μόστρα των Θυμιανών είναι ένα πολύ παλιό έθιμο που ανάγεται στα χρόνια του Μεσαίωνα, χωρίς να υπάρχει κάποια συγκεκριμένη ημερομηνία.
Την τελευταία Παρασκευή του Τριωδίου, οι νεαροί του χωριού μεταμφιέζονται. Φορούν παλιά ρούχα, αντρικά ή γυναικεία, κρύβουν το πρόσωπό τους με αυτοσχέδιες προσωπίδες. Στην συνέχεια, την Κυριακή, μαζεύονται όλοι στο κέντρο του χωριού και με την συνοδεία οργάνων χορεύουν ένα χορό, το Ταλίμι.
Ο χορός αυτός είναι ιδιαίτερα εντυπωσιακός και αναπαριστά με χορευτικές κινήσεις τις μάχες των ντόπιων , σώμα με σώμα, με τους πειρατές. Έπειτα, τραγουδώντας με τη συνοδεία μουσικών οργάνων ένα πολεμικό άσμα, κατευθύνονται προς την εκκλησία του Αγίου Ευστρατίου, όπου δένουν στα κάγκελα του ναού τα χιώτικα λάβαρα και τις σημαίες. Σήμερα, η παλιά αυτή παράδοση έχει εμπλουτιστεί με νέα στοιχεία, με σατυρικά άρματα και επίκαιρες αμφιέσεις.
http://www.chios.gr/traditions_gr.htm (2 φωτ.)
|
|
|
|
Γιορτή Γυναίκας , 8/3/2003
Τριήμερο πολιτιστικών εκδηλώσεων |
|
|
|
|
|
|
|
Κουρμπάνι , 18/1/2002
Σε αρκετά χωριά της Δράμας, όπως και σε άλλα μέρη, ιδιαίτερα του βορειοελλαδικού χώρου, συνηθίζονται σε εορτές Αγίων τα λεγόμενα "κουρμπάνια", τα οποία αποτελούν μορφή δημοτελούς θυσιαστικής εκδήλωσης, συνεχίζοντας την παράδοση πανάρχαιων λατρευτικών δοξασιών και συνηθειών. Σε ορισμένα χωριά τα "κουρμπάνια" παρουσιάζονται με ιδιαίτερη ένταση, όπως στο Καλαμπάκι, από τους εκεί εγκατεστημένους Θρακιώτες, του αγίου Αθανασίου στις 18 Ιανουαρίου, και στο Μοναστηράκι, την πρώτη Δευτέρα μετά την Ανάληψη.
http://www.drama.gr/giortes.html
|
|
|
|
Μπαμπούγερα , 6/1 - 8/1
Η περιοχή της Δράμας και ιδιαίτερα τα χωριά του Μενοίκιου και του Φαλακρού όρους, έχουν να παρουσιάσουν ένα πλούσιο υλικό διονυσιακού χαρακτήρα με πληθώρα εθιμικών πανηγυρισμών και άλλων εκδηλώσεων, που συνδέονται ιδιαίτερα με τις περιόδους του Δωδεκαημέρου και της Αποκριάς, σε περιόδους δηλαδή που αντιστοιχούν σε εποχές κατά τις οποίες τελούνται οι πιο γνωστές Διονυσιακές γιορτές: τα Ανθεστήρια (τέλη Φεβρουαρίου), τα Λήναια (τέλη Ιανουαρίου), τα κατά Αγρούς Διονύσια (αρχές Ιανουαρίου), τα Μεγάλα ή εν άστει Διονύσια (τέλη Μαρτίου).
Πρόκειται για εκδηλώσεις που τελούνται όχι με αναπαραστατική ή αναβιωτική φολκλορική μορφή, αλλά με μορφή δρώμενου και με συνειδητή συμμετοχή όλων, ως εκπλήρωση χρέους προς την κοινότητα, αφού οι περισσότερες από αυτές αποβλέπουν στην εξασφάλιση της «καλής χρονιάς» στην ευρύτερη διάσταση της καλής υγείας και της πλούσιας καρποφορίας.
Στις εκδηλώσεις αυτές κυριαρχούν ζωόμορφες μεταμφιέσεις, με προβιές ή υποκατάστατά τους και μαζί με αυτές κουδούνια, με την πρωτογενή εδώ σημασία που έχουν ως ηχητικά αντικείμενα για το διώξιμο του κακού, τραγούδια, χοροί, αλληλοπειράγματα, σάτιρα, ευρηματικές παραστάσεις και αναπαραστάσεις ποικίλες με συνοδεία τοπικής λύρας, γκάιντας και νταχαρέ, στοιχεία όλα με έντονο διονυσιασμό, που μεταφέρει σε αρχέγονες τελετές καλοχρονιάς.
Στην Καλή Βρύση πρωταγωνιστούν τα "Μπαμπούγερα", άντρες μεταμφιεσμένοι ζωόμορφα, ζωσμένοι βαριά κουδούνια. Με το πέρας της τελετής του αγιασμού τα Μπαμπούγερα έχουν ήδη συγκεντρωθεί έξω από την εκκλησία και με την εντυπωσιακή και θορυβώδη παρουσία τους κυριαρχούν σ' όλο το χωριό την ημέρα των Θεοφανίων και τις δύο επόμενες (6-8 Ιανουαρίου). Η αμφίεση των Μπαμπούγερων αποτελείται από άσπρη περισκελίδα, γυναικείο μαύρο επενδύτη αμανίκωτο, φλοκωτό στην εσωτερική μεριά, άσπρο πουκάμισο και πέντε μεγάλα κουδούνια που ζώνονται στη μέση. Η κεφαλή καλύπτεται με προσωπίδα από μάλλινο λευκό ύφασμα του αργαλειού. Στο μέτωπο ράβεται ένα στρογγυλό καθρεπτάκι, ενώ με ρούχα σχηματίζουν μεγάλη καμπούρα στη ράχη του μεταμφιεσμένου.
Αποκορύφωμα και λήξη του γιορτασμού αποτελεί η σατιρική αναπαράσταση γάμου στις 8 Ιανουαρίου, με συμμετοχή στη χαρά και το γλέντι όλου του χωριού και των πολλών επισκεπτών, που τη μέρα αυτή συρρέουν στην Καλή Βρύση όχι μόνο από την περιοχή της Δράμας αλλά και από μακρινά μέρη. Η αναπαράσταση μιμείται το τοπικό εθιμικό τυπικό, με κάποιους νεωτερισμούς ή ευρηματικές προσαρμογές στην πραγματικότητα. Εντυπωσιακό στοιχείο αποτελεί η ξαφνική αρπαγή της νύφης από τα Μπαμπούγερα η οποία όμως αμέσως απελευθερώνεται. Παρότι το στοιχείο αυτό μπορεί να θεωρηθεί ως υστερογενές, αποτελεί παραδοσιακό μοτίβο. Την τρίτη μέρα, 8 Ιανουαρίου της Αγίας Δομνίκης, τιμούσαν τη μαμή, της οποίας η παρουσία ήταν τόσο πολύτιμη στην παραδοσιακή κοινότητα και κοινωνία.
Μπαμπούγερα ντύνονται και παιδιά, στοιχείο της συνέχισης του εθίμου το οποίο στην Καλή Βρύση βιώνεται ως έκφραση ψυχικής ανάγκης και λειτουργεί ως συνειδητό χρέος στην προγονική κληρονομιά. Τα αναβιωμένα εθιμικά δρώμενα συνοδεύουν τα παραδοσιακά όργανα της περιοχής, η γκάιντα (είδος ασκού, μουσικού οργάνου γνωστού και στην αρχαιότητα), η λύρα και ο νταχαρές ή νταϊρές (ντέφι). Εκτός από αυτά όμως, ως μέσα μουσικής έκφρασης χρησιμοποιούνται και αντικείμενα της καθημερινής ζωής (κουδούνια και σήμαντρα). Το ανθρώπινο δε σώμα ως ηχοποιητικό μέσο με τα πόδια που χτυπούν στο έδαφος καθώς και ο τρόπος που κινείται φανερώνουν το πρωταρχικό στοιχείο της μουσικής, το ρυθμό.
Το κείμενο παρατίθεται τον Μάιο 2005 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, του Δήμου Προσοτσάνης
Ιστοσελίδα Δήμου Προσοτσάνης
http://www.prosotsani.gr/mpampougera.htm (12 φωτ.)
|
|
|
|
Δωδεκαημέρου
Τις μέρες του Δωδεκαήμερου σε χωριά όπου υπάρχουν εγκατεστημένοι πρόσφυγες από τον Πόντο (Σιταγροί κ.ά.) συνηθίζονταν οι "Μωμόγεροι", είδος λαϊκού παραδοσιακού θεάτρου, με σκοπό ψυχαγωγικό σήμερα, με ευετηρική όμως και αυτοί σκοπιμότητα στην πρωτογενή μορφή τους. Η αναπαράσταση γάμου αποτελεί συνηθισμένο θέμα και αγαπημένο θέαμα στα λαϊκά δρώμενα. Πριν όμως πάρει το σημερινό χαρούμενο χαρακτήρα, η εικονική τελετή γάμου αποτελούσε μαγική πράξη, που απέβλεπε στην πρόκληση γονιμικής δύναμης για την καρποφορία των χωραφιών και την αύξηση των κοπαδιών. |
|
Στην Καλή Βρύση ο υποδυόμενος τον ιερέα, ξεφεύγοντας από τη μίμηση της θρησκευτικής τελετουργίας, προτιμά τη διαδικασία του πολιτικού γάμου, με εύθυμες παραινέσεις στο ζεύγος για αγάπη και αμοιβαία υπακοή: Γιώργη, ν' αγαπάς την έμορφη Βασίλα την Παινεμένη, να μην την αφήνεις, Γιώργη, παραπονεμένη. Και συ, Βασίλα, ν' αγαπάς τον έμορφό σου Γιώργη, να τον προσέχεις, να μη μένει η κοιλίτσα του πεινασμένη, και τρέχει στη γειτόνισσα, να της ζητάει μέλι. Κοινό όμως ποτήρι υπάρχει, έστω και με μορφή φιάλης ούζου. Υπάρχουν επίσης τα παραδοσιακά κουλούρια του γάμου με την τελετουργική και δοξασιακή τους πλαισίωση.
http://www.drama.gr/giortes.html
|
|
Αναμμα Φωτιάς , 17/3/2002
Εθιμικό άναμμα πυράς με τελετουργικό και πανηγυρικό χαρακτήρα την Κυριακή της Τυροφάγου |
|
|
|
Αναμμα φωτιάς , 1/3/2003
Εθιμικό άναμμα πυράς με τελετουργικό και πανηγυρικό χαρακτήρα |
|
Αναμμα Φωτιάς , 17/3/2002
Εθιμικό άναμμα πυράς με τελετουργικό και πανηγυρικό χαρακτήρα την Κυριακή της Τυροφάγου |
|
|
|
|
|
|
|
Η Πολιτιστική ζωή του χωριού οργανώνεται γύρω από γεγονότα που σηματοδοτούν και διακόπτουν την καθημερινότητά της. Έτσι οι μεγάλες θρησκευτικές γιορτές η αναχώρηση των «μπουλουκιών» των μαστόρων την άνοιξη (μετά τις αποκριές) και η επιστροφή πριν τα Χριστούγεννα, η αναχώρηση των τσελιγκάδων κοντά στον Άη Δημήτρη και η επιστροφή τους μετά τον Αη –Γιώργη, οι Γάμοι και τα πανηγύρια καθορίζουν το πλαίσιο στο οποίο οργανώνεται η πολιτιστική ζωή του χωριού.
Ιστοσελίδα Δήμου Κοσμά του Αιτωλού
http://www.dimosagioukosma.gr/villages/05.html
|
|
|
|
Γιορτή της Προβατίνας , 18/8/2003
Σάββατο 18 Αυγούστου βράδυ, η γιορτή της Προβατίνας. |
|
|
|
Εθιμο της Σαγιάς , 6/1/2002
|
|
|
|
Γιορτή Ανέκδοτου, Αύγουστος
Η βραδιά ανέκδοτου ξεκίνησε το 1995 και αναμένεται να συνεχιστεί με επιτυχία λόγω της μεγάλης απήχησης στο κοινό. |
|
|
|
Απόδοσις Κοιμήσεως Θεοτόκου , 22/8 - 23/8
22 Αυγούστου. Εσπερινός με αρτοκλασία στην Καρβουναρέϊκη Παναγία. Στη συνέχεια μεγάλο Πανηγύρι |
|
|
|
|
|
|
|
Χριστούγεννα στο Καρπενήσι
Στις αρχές Δεκεμβρίου κάθε χρόνο, ο Δήμος Καρπενησίου διοργανώνει μια σειρά εκδηλώσεων στην Κεντρική πλατεία της πόλης με ομιλίες και ευχές από τις Τοπικές Αρχές, Ύμνους από Χορωδίες, Αναπαράσταση των Τριών Μάγων κ.λπ. Μέσα στους Ήχους των Ύμνων και των Βεγγαλικών γίνεται η Φωταγώγηση του Πανύψηλου Χριστουγεννιάτικου Δέντρου.
Το απόσπασμα παρατίθεται τον Αύγουστο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, του Δήμου Καρπενησίου
http://www.karpenissi.gr/gr/drastiriotites/c03.htm... (5 φωτ.)
|
|
|
|
Ο Λευκαδίτικος Γάμος
Διαδραματίζεται τον Αύγουστο. |
|
|
|
Παζάρι Γυναικών της Καρύταινας
Κύρια και μόνιμη εκδήλωση κατ' έτος είναι το "Παζάρι" που πραγματοποιείται από τις Γυναίκες της Καρύταινας κάθε Αύγουστο (Την Κυριακή πριν το Δεκαπενταύγουστο), κρατά συνήθως 3 ημέρες με παραδοσιακά προϊόντα (ζυμαρικά, γλυκίσματα), υφαντά κ.α. Τελευταία έχουν γίνει δύο εκδηλώσεις με κέντρο τον Λούσιο Ποταμό.
Ιστοσελίδα Δήμου Γόρτυνος
http://www.gortynos.gr/f_market.htm
|
|
|
|
|
|
Αναρτήσεις
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου